Bám biển
Đã có nhiều chính sách nhằm khuyến khích ngư dân, diêm dân bám nghề, bám biển ngoài việc nâng cao đời sống kinh tế, cải thiện cuộc sống, còn góp phần quan trọng bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Song, việc bám biển đâu dễ khi mà đời sống của ngư dân còn nhiều khó khăn nhọc nhằn. Vốn để theo những chuyến biển dài ngày là rất lớn, cùng với đó là việc khó khăn khi tiêu thụ sản phẩm, dẫn đến bị tư thương ép giá. Những điều đó Chính phủ biết và đã có những cơ chế chính sách hỗ trợ.
Ngư dân được hỗ trợ vốn vay ưu đãi để vươn khơi.
Tuy nhiên, ngư dân muốn tiếp cận với nguồn vốn hỗ trợ không dễ dàng.
Đơn cử như việc Chính phủ đã ban hành Nghị định 67/2014/NĐ-CP, về một số chính sách phát triển thủy sản, nhằm hỗ trợ ngư dân vay vốn đóng mới tàu cá từ tháng 8-2014, nhưng cho đến nay số người tiếp cận được nguồn vốn vay của các ngân hàng không nhiều. Hay như việc Chính phủ đã nhiều lần yêu cầu Bộ NN&PTNT và các bộ, ngành liên quan có biện pháp hỗ trợ diêm dân sản xuất và tiêu thụ muối nhưng rút cục thì diêm dân vẫn phải tự mình tìm lối ra cho sản phẩm, để rồi bị tư thương ép giá, cuộc sống khó khăn, nhiều người đã bỏ cả nghề.
Năm nay, do nắng kéo dài nên diêm dân được mùa muối. Lẽ ra đây là điều vô cùng đáng mừng đối với họ, song giá muối xuống rất thấp khiến thu nhập của người dân có khi còn “hẻo” hơn những năm không được mùa muối. Vào thời điểm cuối tháng 6, đầu tháng 7, giá muối tại đồng của diêm dân Phú Yên chỉ 500 đồng/kg nhưng cũng rất ít thương lái đến mua, khiến đời sống của họ gặp nhiều khó khăn. So với cùng kỳ năm 2014, giá muối năm nay thấp hơn gần 200 đồng/kg, còn so với năm 2013 thì giá muối giảm đến 900 đồng/kg. Song, điều đáng buồn là diêm dân vẫn muốn bán và phải bán để có tiền chi tiêu gia đình...
Giá muối xuống thấp đến như vậy nhưng diêm dân vẫn khó bán hoặc không bán được. Ước tính chỉ riêng Phú Yên tính đến thời điểm này sản lượng muối còn tồn trong dân chưa tiêu thụ lên tới ít nhất hơn 8.000 tấn. Vì thế, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã giao Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp với các bộ và các ngành hữu quan cùng UBND các địa phương xem xét, nghiên cứu, có giải pháp cụ thể giúp diêm dân, nếu có vướng mắc vượt thẩm quyền thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ xin ý kiến giải quyết.
Mới đây, tại hội nghị trực tuyến với các địa phương sơ kết việc thực hiện Nghị định 67 dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh, nhiều địa phương khẳng định việc triển khai Nghị định 67 gặp rất nhiều khó khăn bởi rào cản của các loại thủ tục, khiến người dân khó tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ. Đa số các địa phương đều mong muốn Trung ương cần phải có những giải pháp gỡ vướng cho quá trình triển khai Nghị định, cả về nguồn vốn và những thủ tục thực hiện.
Chính Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám cũng khẳng định, khó khăn lớn nhất khiến Nghị định 67 chậm triển khai là các địa phương, ngư dân còn lúng túng về trình tự, thủ tục đăng ký, thẩm định dự án đóng tàu. Một số chính sách về tín dụng vẫn còn nhiều cản trở, cần nhiều thủ tục khiến địa phương khó triển khai.
Cùng với đó là những vướng mắc ngay trong vấn đề thiết kế mẫu tàu, các quy định về đóng mới, nâng cấp tàu, các cơ sở đóng, sửa tàu cá đủ điều kiện lại phân bố không đồng đều giữa các vùng, miền; chính sách bảo hiểm cũng chậm được thực hiện do việc thành lập tổ, đội hợp tác ở địa phương còn chậm...
Để phần nào giải quyết vấn đề, Bộ NN&PTNT và các bộ, ngành liên quan kiến nghị Chính phủ, cơ quan có thẩm quyền cho phép ngư dân đã có tàu công suất từ 400CV trở lên được vay vốn mua ngư lưới cụ, thiết bị khai thác, gia cố vỏ tàu mà không bắt buộc phải thay máy mới; việc điều chỉnh thiết kế tàu đánh cá phù hợp với tập quán của bà con cần được đẩy nhanh hơn; hay cần có quy định về việc nhập khẩu, sử dụng máy cũ cho tàu cá...
Nhằm đảm bảo Nghị định 67 nhanh chóng được triển khai đầy đủ, đáp ứng nguyện vọng của ngư dân có vốn đóng tàu, mua ngư lưới cụ bám biển, cải thiện đời sống, góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương và những cơ quan liên quan tiếp tục tìm nguồn vốn để tăng vốn đầu tư cho hạ tầng ngành thủy sản, đồng thời giao Bộ KH-ĐT nghiên cứu, trình Quốc hội, Chính phủ tăng cường đầu tư cho hạ tầng ngành thủy sản, đặc biệt trong kế hoạch trung hạn từ 2016 - 2020 dứt khoát phải ưu tiên cho lĩnh vực này.
Phó Thủ tướng cũng đồng ý với đề xuất hoán cải nâng cấp tàu của một số địa phương, đồng thời yêu cầu các ngân hàng thương mại đảm bảo có người hướng dẫn thủ tục cấp tín dụng cho người dân được kịp thời, không để kéo dài vì thiếu hồ sơ, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho ngư dân.
Như vậy có thể thấy, Chính phủ đã có cơ chế chính sách, cũng như các giải pháp cụ thể hỗ trợ ngư dân, diêm dân. Chính vì thế, cần quyết liệt tháo gỡ những rào cản của những thủ tục giấy tờ, từ phía chính quyền địa phương cũng như các ngân hàng thương mại. Chỉ có như vậy, ngư dân mới thực sự được hưởng ưu đãi, từ đó mạnh lên, đủ sức vươn khơi cũng như tìm được niềm vui trên ruộng muối của mình.
