Gạo Việt nỗ lực tìm thương hiệu
Hơn 2 thập kỷ bước chân ra thị trường thế giới, gạo Việt đã có tên trong danh sách các nước đứng đầu về sản lượng gạo xuất khẩu. Tuy nhiên, cho đến nay, hạt gạo Việt Nam vẫn nỗ lực đi tìm thương hiệu cho chính mình.
Giá gạo xuất khẩu vẫn ở mức thấp.
Theo đánh giá của giới chuyên gia kinh tế, sự gia tăng liên tục của sản lượng lúa trong suốt hơn 2 thập kỷ qua đã đưa Việt Nam trở thành quốc gia không những đảm bảo an ninh lương thực trong nước mà còn liên tục là một trong 3 nước xuất khẩu gạo nhiều nhất thế giới.
Cụ thể, nếu như năm 1995, xuất khẩu gạo của ta mới đạt mức 1,99 triệu tấn thì 5 năm sau – năm 2000, xuất khẩu đã tăng lên mức 3,48 triệu tấn và 8,02 tấn vào năm 2012. Số ngoại tệ Việt Nam thu về nhờ xuất khẩu gạo cũng đã tăng từ mức 854,6 triệu USD năm 1996 lên mức 3.678 triệu USD vào năm 2012.
Kết thúc năm 2014, gạo Việt Nam đã được phủ rộng 135 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, bao gồm cả những thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore. Trong đó, thị trường châu Á chiếm gần 77%.
Quả thực, đó là những kỳ tích đáng ghi nhận của ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, sau hơn hai thập kỷ mải miết chạy theo sản lượng xuất khẩu, giờ đây, hạt gạo Việt Nam lại đang phải đương đầu với vô vàn rào cản, khó khăn. Nhiều chuyên gia nhìn nhận: Chúng ta đã quá chú trọng để tăng sản lượng mà bỏ quên việc nâng cao chất lượng, giá trị cho hạt gạo.
GS.TS Võ Tòng Xuân không ít lần đã lý giải về nguyên nhân khiến giá trị hạt gạo Việt không cao, đó là mặc dù xuất khẩu đi khá nhiều thị trường trên thế giới song, gạo Việt lại không có thương hiệu, chất lượng thấp với hơn 70% sản lượng gạo phẩm chất thấp. Chính vì thế, rất khó chen chân vào phân khúc thị trường gạo cao cấp.
Thực tế lâu nay, gạo Việt vẫn được xuất khẩu theo phương thức chạy theo số lượng, chỉ quan tâm sao cho cung ứng đủ hợp đồng chứ không quan tâm đến việc nâng cao giá trị, do đó, giá gạo xuất khẩu mãi vẫn thấp.
Một trong những bất cập lâu nay của ngành nông nghiệp Việt Nam chính là chúng ta đang thiếu hẳn một bộ phận chuyên ngành để nghiên cứu đưa ra những bộ giống tốt, điều này là khiếm khuyết lớn ở cả lĩnh vực trồng trọt và chăn nuôi.
Nói như ông Hoàng Đình Vinh, Phó Vụ trưởng Vụ Nông nghiệp (Ban Kinh tế Trung ương), việc chúng ta thiếu những bộ giống chất lượng cao là một trong những nguyên nhân khiến ngành nông nghiệp Việt Nam khó cạnh tranh được với các sản phẩm cùng loại đến từ các thị trường khác.
Điều này được minh chứng rất rõ ràng, khi mà gạo thơm Thái Lan có lịch sử trên 100 năm với giống lúa được chọn lọc kỹ lưỡng, còn gạo của ta có vô số các loại giống. Nhìn sang Campuchia, nay đã có tới 8 thương hiệu gạo quảng bá trên thị trường thế giới trong khi Việt Nam hoàn toàn vẫn chỉ là con số 0.
Để khẳng định giá trị, nâng cao hình ảnh hạt gạo Việt Nam, một Đề án phát triển thương gạo Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Mục tiêu được Đề án xác định rất rõ: Nâng cao giá trị gia tăng, thị phần và sức cạnh tranh của gạo Việt Nam trên thị trường thế giới.
Theo đề án này, đến năm 2020, gạo Việt Nam sẽ được quảng bá rộng rãi đến ít nhất 20 thị trường xuất khẩu; đồng thời thương hiệu gạo quốc gia được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ dưới hình thức nhãn hiệu chứng nhận tại Việt Nam và ít nhất 50 quốc gia... Đây thực sự là một việc làm cần thiết để có thể thay đổi cách nhìn của thế giới đối với hạt gạo Việt Nam.
