Làm rõ nguyên nhân vì sao cán bộ làm việc cầm chừng, không dám làm
Dù đã có nhiều văn bản quy định về việc bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung nhưng hiện nay vẫn còn tình trạng cán bộ né tránh, đùn đẩy, sợ sai không dám làm. Theo ông Phạm Văn Hòa - Ủy viên Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Chính phủ cần đánh giá khách quan tại sao cán bộ không dám làm, để tìm ra giải pháp tháo gỡ.
PV: Thưa ông, vừa qua thẩm tra báo cáo phòng chống tham nhũng năm 2025, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Chính phủ tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ và thực hiện các giải pháp chấn chỉnh, xử lý tình trạng cán bộ né tránh, đùn đẩy, sợ sai không dám làm. Theo ông nguyên nhân do đâu?
Ông Phạm Văn Hòa: Tình trạng trên một mặt do pháp luật về bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung chưa được hoàn thiện. Dù chúng ta đã có quy định của Đảng, Chính phủ về bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm nhưng quy định của pháp luật về vấn đề này lại chưa hoàn thiện. Các cơ quan bảo vệ pháp luật căn cứ vào các quy định của pháp luật. Nếu làm không đúng quy định, các cơ quan bảo vệ pháp luật họ sẽ quy trách nhiệm cố ý làm trái, thiếu tinh thần trách nhiệm. Cho nên đây cũng là nguyên nhân chính khiến cán bộ không dám làm, sợ làm sai bị xử lý.
Bên cạnh đó, sau khi hợp nhất, sáp nhập thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp thì cán bộ am hiểu về các quy định luật pháp còn yếu. Chưa kể, cán bộ ở xã, phường được bố trí những công việc rất mới, chuyên môn không có. Hoặc ngược lại, người hiểu về văn hoá lại làm trưởng phòng xây dựng. Quản lý nhiều lĩnh vực nhưng trưởng phòng lại không có chuyên môn nên lãnh đạo, chỉ đạo thế nào, thậm chí cán bộ chuyên môn cũng không có. Vì cán bộ không có chuyên môn trong lĩnh vực được giao nên không dám làm. Phải trông chờ, ỉ lại vào sự chỉ đạo của cấp trên. Ví dụ Luật tổ chức chính quyền địa phương, và Nghị định của Chính phủ cũng đã quy định cụ thể về phân cấp, phân quyền, uỷ quyền nhưng ở dưới không dám làm. Đã có quy định nhưng cán bộ không dám làm vì sợ sai. Cho nên vẫn có việc văn bản gửi lên cấp trên để chờ hướng dẫn.
Liên quan đến vấn đề cán bộ hiện đang có tình trạng cán bộ làm việc cầm chừng để xin nghỉ theo Nghị định 178 (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 67). Phải chăng do trình độ của cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu, hay còn sợ sai, thưa ông?
Hiện nay có những trường hợp đã làm đơn để xin nghỉ. Nhiều trường hợp không phải do trình độ, bởi có những người rất giỏi. Chế độ theo Nghị định 178, sau này là Nghị định 67 rất nổi trội, có trường hợp nghỉ được 2 tỷ đồng, họ xin nghỉ để được hưởng tiền, sau đó ra ngoài làm việc. Vì thế có việc cán bộ làm việc cầm chừng. Cho nên cần rà soát kỹ, không để cán bộ nghỉ việc theo chính sách Nghị định 178 tràn lan để giữ chân người có năng lực.
Nếu nhiều người giỏi nghỉ sẽ thiếu biên chế. Lúc đó phải thu hút người mới vào làm việc, chưa kể người mới phải đào tạo lại để đáp ứng với công việc. Vì dù cán bộ mới được học hành bài bản nhưng kinh nghiệm thực tế làm sao bằng được những người cũ đã quen việc và đã có kinh nghiệm. Do đó đây là vấn đề cần tính toán, không để cán bộ làm việc cầm chừng, “êm ái” để xin nghỉ theo Nghị định 178 một cách tràn lan. Cần ổn định tư tưởng cho cán bộ, để yên tâm công tác. Khi cơ chế chính sách rành mạch, rõ ràng thì anh em người ta mới cảm thấy thoải mái, sẵn sàng cống hiến hết sức mình để làm việc.
Theo ông, Chính phủ cần đánh giá để làm rõ nguyên nhân vì sao cán bộ không dám làm, làm việc cầm chừng?
Cần phải đánh giá khách quan tại sao cán bộ không dám làm để tìm ra giải pháp tháo gỡ. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này do đâu, để từ đó có biện pháp tháo gỡ. Lúc đó công việc mới trôi chảy, vào guồng máy cán bộ sẽ làm tốt. Phải xem trong guồng máy, tư tưởng của cán bộ mình bây giờ như thế nào, bởi trong cơ chế thị trường cũng bị tác động bởi nhiều yếu tố.
Chúng ta mới thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp được hơn 2 tháng. Do đó mới bước đầu đánh giá về bộ máy chứ chưa sát hết các vấn đề khách quan. Phải chờ từ nay đến cuối năm để đánh giá sâu sắc cặn kẽ hơn, để từ đó có các giải pháp khắc phục và tháo gỡ khó khăn. Tôi cho rằng, đây là việc dần dần sẽ được khắc phục, vì từ nay đến cuối năm và bước sang năm 2026 cán bộ sẽ quen dần với công việc mới; có sự hướng dẫn, giám sát, nhắc nhở từ cấp trên thì bộ máy sẽ đi vào hoạt động trơn tru.
Trân trọng cảm ơn ông!
