Phát huy vai trò giám sát, phản biện trước thông tin xấu độc trên mạng xã hội
Tập đoàn Vingroup mới đây đã khởi kiện một số tổ chức, cá nhân vì thông tin không chính xác trên mạng xã hội, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp. Qua vụ việc này cho thấy yêu cầu cấp thiết về cơ chế giám sát, phản biện và định hướng dư luận trong không gian mạng.
Cần một cơ chế giám sát đủ mạnh
Theo thông tin từ Tập đoàn Vingroup, sau 2 ngày công bố khởi kiện 68 tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đưa thông tin sai sự thật, đã có 65 kênh, trang mạng xã hội chủ động gỡ bỏ các clip và nội dung bịa đặt, xuyên tạc. Các kênh/trang này thuộc nhiều nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok, YouTube… Đến nay khoảng hơn 100 video đã được xóa. Trong số nhiều chủ tài khoản, đã có người chủ động đăng tải nội dung xin lỗi và đính chính công khai trên trang cá nhân.
Điều này cho thấy hiệu quả bước đầu của việc áp dụng các biện pháp pháp lý trong xử lý thông tin sai sự thật trên không gian mạng, góp phần răn đe, ngăn chặn hành vi thông tin sai sự thật gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp. Đồng thời, cũng khẳng định hiệu quả của sự phối hợp giữa doanh nghiệp, cơ quan quản lý và chính cộng đồng mạng trong xây dựng một môi trường thông tin minh bạch, lành mạnh.
Tuy nhiên, vấn đề đặt ra ở đây là cơ chế giám sát, phối hợp giữa các cơ quan chức năng và các tổ chức đoàn thể để chủ động ngăn ngừa, xử lý kịp thời các thông tin sai sự thật trên không gian mạng. Bởi nếu không thì tình trạng tin giả, tin sai sự thật sẽ tiếp tục lan rộng, gây nhiễu loạn dư luận xã hội, xâm hại quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, làm giảm sút niềm tin của nhân dân đối với thông tin chính thống và cơ quan chức năng.
Việt Nam có số người dùng mạng xã hội thuộc top cao trên thế giới. Cụ thể, trong số hơn 76 triệu tài khoản mạng xã hội ở Việt Nam, riêng Facebook, TikTok, Zalo và YouTube, mỗi mạng xã hội đều có hàng chục triệu người dùng. Bên cạnh những mặt tích cực như lan tỏa thông tin, tuyên truyền chính sách và tương tác xã hội hiệu quả…thì mặt trái của nó là nhiều nội dung độc hại, xuyên tạc, sai sự thật lan truyền với tốc độ chóng mặt, tác động đến dư luận xã hội và nhận thức của đối tượng tiếp nhận.
Về vấn đề này, bà Nguyễn Lan Hương - Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội cho biết, trong bối cảnh mạng xã hội ngày càng có sức lan tỏa nhanh và rộng, công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ được đánh giá là rất quan trọng và cần triển khai chủ động, hiệu quả. Trong đó, có vai trò đặc biệt của các tổ, nhóm giám sát chuyên trách về thông tin mạng xã hội tại từng địa phương và cơ sở.
“Các tổ chức này được trang bị đầy đủ kiến thức chuyên môn về công nghệ thông tin và truyền thông, từ đó phát hiện sớm các thông tin sai lệch, xuyên tạc gây ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức, cá nhân và cộng đồng. Việc phát hiện này phải đi đôi với sự phối hợp chặt chẽ giữa MTTQ, các cơ quan chức năng, chính quyền và báo chí để kịp thời chấn chỉnh, xử lý thông tin sai sự thật” – bà Hương nhấn mạnh.
Cũng theo Chủ tịch MTTQ Việt Nam TP Hà Nội, MTTQ các cấp cũng cần chú trọng tuyên truyền, phổ biến các thông tin chính thống, khách quan đến người dân nhằm nâng cao nhận thức và ngăn chặn sự lan truyền của tin giả. Ngoài ra, hệ thống MTTQ cần xây dựng kênh tiếp nhận thông tin phản ánh của nhân dân liên quan đến các vấn đề trên mạng xã hội, qua đó bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần duy trì môi trường thông tin minh bạch và lành mạnh cho xã hội.
Tiếng nói của Mặt trận
Tin giả, tin không chính xác, tin sai sự thật, xuyên tạc trên mạng xã hội là chủ đề không mới, song vẫn nóng bỏng trong bối cảnh thông tin trên môi trường số ngày càng đa dạng, tốc độ lan truyền nhanh. Vì vậy, cùng với việc Nhà nước ban hành và áp dụng các quy định nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động cung cấp, chia sẻ, phản biện trên mạng xã hội, vai trò của MTTQ là vô cùng quan trọng trong việc tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, chủ động phối hợp với các tổ chức thành viên và các cơ quan chức năng để phát hiện, phản bác các thông tin sai lệch, đồng thời huy động sức mạnh của cộng đồng, những người có uy tín trong dân tộc, tôn giáo để đấu tranh, đẩy lùi thông tin xấu độc.
Bà Bùi Thị An - nguyên Đại biểu Quốc hội khóa XIII, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội nhấn mạnh, việc phát hiện, truy vết và loại bỏ thông tin độc hại, sai sự thật trên mạng xã hội đòi hỏi phải ứng dụng các giải pháp công nghệ thông tin hiện đại, kết hợp với khung pháp lý và sự phối hợp của các cơ quan chức năng.
“Tuy nhiên, tôi cho rằng bên cạnh các giải pháp trên, MTTQ Việt Nam cần tăng cường công tác thông tin tuyên truyền bằng cách công khai, thường xuyên đăng tải các thông tin chính thống qua kênh truyền thông của hệ thống MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội. Việc cung cấp kịp thời, chính xác và nhanh nhạy các thông tin chính thống không chỉ giúp người dân tiếp cận đúng sự thật, hiểu rõ các chủ trương, chính sách mà còn góp phần nâng cao nhận thức, tạo “sức đề kháng” trong xã hội để chủ động loại bỏ, phản bác những thông tin sai lệch, xuyên tạc, gây nhiễu loạn dư luận” - bà An nhấn mạnh.
Cũng theo bà An, khi phát hiện thông tin xấu, độc, MTTQ các cấp cần chủ động thông tin tới các cơ quan chức năng để kịp thời có giải pháp xử lý hiệu quả, góp phần xây dựng không gian mạng lành mạnh, văn minh, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức và cá nhân. “Để tăng cường tiếp nhận thông tin từ mạng xã hội và xử lý thông tin sai sự thật, MTTQ các cấp cần xây dựng các kênh thông tin đa dạng, chuyên trách về mạng xã hội, đồng thời nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho cán bộ để kịp thời phát hiện, xác minh và phản bác thông tin sai lệch hiệu quả” – bà An nêu ý kiến.
Đồng quan điểm, GS.TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Dân chủ và Pháp luật UBTƯ MTTQ Việt Nam, cho rằng trong bối cảnh hiện nay khi mạng xã hội ngày càng có sức ảnh hưởng và lan tỏa mạnh mẽ, để nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân khi sử dụng mạng xã hội, công tác giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận cần tiếp tục phát huy mạnh mẽ để góp phần định hướng dư luận, xây dựng không gian mạng lành mạnh, văn minh.
Xuất phát từ những vụ việc thực tế, những thông tin sai sự thật trên không gian mạng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân… tiếng nói của Mặt trận là rất cần thiết. “Tuy không phải là cơ quan có thẩm quyền xử lý những sai phạm trên không gian mạng, nhưng thông qua công tác giám sát và phản biện xã hội, Mặt trận có thể kiến nghị với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xử lý. Về lâu dài, Mặt trận tiếp tục có những kiến nghị sau giám sát, phản biện để góp phần hoàn thiện chính sách, pháp luật, xử lý triệt để hơn những trường hợp vi phạm” - GS Đường nhấn mạnh, đồng thời cho rằng, trong bối cảnh mạng xã hội phát triển ngày càng nhanh như hiện nay thì cần sớm hoàn thiện khung pháp lý về không gian mạng, trí tuệ nhân tạo… nghiên cứu xây dựng luật, cụ thể hóa những quy định về những hành vi vi phạm trên không gian mạng, phù hợp với Hiến pháp và các văn bản pháp luật liên quan. Sau đó, MTTQ Việt Nam sẽ tổ chức các hội nghị phản biện xã hội, đóng góp ý kiến hoàn thiện dự án luật, trong đó có sự tham gia phản biện của Hội đồng tư vấn về Dân chủ và Pháp luật.
“Làm sao để các quy định này phù hợp với thực tiễn và đúng với mong muốn của nhân dân, bảo đảm tính khả thi, để luật đi vào cuộc sống, tạo được sự đồng thuận cao trong nhân dân” - GS Đường nêu ý kiến.
Trong bối cảnh tin giả ngày càng tinh vi và lan truyền nhanh chóng, việc nhận diện, phản biện và cùng nhau xây dựng một môi trường thông tin lành mạnh là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Không chỉ bảo vệ sự thật, đó còn là cách bảo vệ niềm tin, uy tín và nền tảng phát triển bền vững của đất nước. Trong nỗ lực ấy, Vingroup đã tiên phong đứng ra đối mặt và hành động mạnh mẽ, trở thành lá cờ đầu trong cuộc chiến chống lại tin giả và rất cần sự ủng hộ và cùng tham gia quyết liệt của các cơ quan ban ngành các cấp, để đem lại giá trị lâu dài và một môi trường thông tin lành mạnh, an toàn cho toàn xã hội.
Theo các chuyên gia, hành động cương quyết của Vingroup trong việc khởi kiện các cá nhân tổ chức tung tin sai sự thật không chỉ giương cao ngọn cờ chống tin giả, góp phần xây dựng một môi trường xã hội trong sạch, lành mạnh hơn, mà còn đặt ra yêu cầu cấp thiết về sự đồng lòng trách nhiệm của toàn xã hội, trong đó có vai trò giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc, nhằm khuyến khích các tổ chức, cá nhân cùng chung tay để mạng xã hội trở thành không gian tích cực, minh bạch và vì lợi ích cộng đồng.
