Quảng Nam: Cát tặc hoành hành
Tại địa bàn Quảng Nam, trong những năm qua nhiều công trình trọng điểm được thi công, cùng với đó nhu cầu xây dựng ở các địa phương ngày một tăng cao đòi hỏi nguyên vật liệu cát, sỏi phục vụ cho xây dựng rất lớn. Để đáp ứng nhu cầu này, không ít kẻ bất chấp pháp luật, khai thác cát, sỏi trái phép đã cày nát lòng sông Vu Gia-Thu Bồn.
Ghe chở cát trên dòng sông Thu Bồn.
Cát, sỏi tặc lộng hành
Có những thời điểm dưới lòng sông, các ghe thuyền đã mở tối đa công suất khai thác cát, sỏi lậu, trên bờ xảy ra việc tranh giành mua bán rất phức tạp. Thậm chí cát tặc còn tấn công, cướp lại các ghe chở cát lậu bị bắt. Như cuối năm 2014, lực lượng liên ngành của huyện Duy Xuyên truy bắt được 7 ghe thuyền chở cát lậu. Trong lúc mới đưa được 2 ghe vào bờ tại xã Duy Phước để lập hồ sơ xử lý thì bất ngờ hàng chục đối tượng đến cướp lại ghe vi phạm. Hay như dân phòng đội 21 thôn Câu Lâu Tây, dùng thuyền truy bắt cát tặc thì bị chủ ghe dùng sào chống trả quyết liệt.
Theo báo cáo của Ban ATGT tỉnh, từ ngày 20/5 đến 4/6/2015, lực lượng liên ngành đã kiểm tra 14 bến bãi thu gom cát sỏi trên dòng sông Vu Gia - Thu Bồn. Qua đó đã đình chỉ hoạt động và xử phạt vi phạm hành chính 5 bến bãi không có giấy phép. Đồng thời, đình chỉ hoạt động và xử phạt 92 phương tiện không có đăng ký, đăng kiểm. Tổ liên ngành cũng đã phát hiện 20 trường hợp không có bằng lái,… Theo Sở Giao thông - Vận tải Quảng Nam, hầu hết phương tiện tham gia chở cát lậu đều không đăng ký, đăng kiểm.
Sự việc cát, sỏi tặc lộng hành khiến các dòng sông sạt lở nghiêm trọng. Thậm chí những đối tượng này có lúc huy động hàng trăm lượt xe tải vận chuyển cát đi bán cho các công trình. Do hám lời, bất chấp hậu quả, nhưng chính quyền địa phương rất khó khăn với công tác trấn áp. Bởi những nơi tổ chức khai thác, nhiều ghe, thuyền là những vùng giáp ranh, hoạt động ban đêm. Bên này truy quét, họ cho thuyền chạy về bên địa phương kia và ngược lại.
Một người dân ở thôn Câu Lâu Tây, xã Duy Phước, huyện Duy Xuyên cho biết: “Tình hình dọc sông Thu Bồn mấy hôm nay đã đỡ, chứ trước đó họ hoạt động ráo riết lắm. Bờ sông sạt lở liên tục. Họ tổ chức hút cát vào ban đêm rồi đưa về bán cho chủ bãi. Do trước đây việc hút cát, mua bán diễn ra công khai nhưng không thấy ai xử lý. Gần đây thấy tổ chức đẩy đuổi, nhưng rồi không biết tình hình thế nào. Hay cũng như mấy lần đâu rồi lại đó”. Còn ông Nguyễn Ánh, Trưởng Công an xã Duy Phước cho rằng: “Đã nhiều lần tổ chức vây bắt nhưng ngặt một nỗi, chủ ghe họ liều lĩnh lắm, sẵn sàng đối phó lại với lực lượng chức năng”.
Quyết tâm lập lại trật tự
Nguyên nhân sự việc nóng như đã nói ở trên là những năm qua trên địa bàn tỉnh, nhiều công trình trọng điểm được thi công, cùng với đó nhu cầu xây dựng ở các địa phương ngày một tăng cao. Cho dù tại huyện Duy Xuyên đã quy hoạch 10 mỏ khoáng sản cát, sỏi, trong đó UBND tỉnh đã cấp 5 mỏ. Tuy nhiên, tình hình khai thác cát, sỏi vẫn rất căng thẳng, do cung không đủ cầu. Như Sở TN&MT Quảng Nam cho biết, Dự án đường cao tốc qua địa bàn tỉnh cần 14 triệu mét khối cát. Chưa kể hơn 90% nguồn cung ứng vật liệu cát, sỏi cho ngành xây dựng TP.Đà Nẵng đều lấy từ các sông Vu Gia, Thu Bồn,… Ông Nguyễn Công Dũng, Chủ tịch UBND thừa nhận, việc khai thác trái phép đem lại nguồn lợi kinh tế không nhỏ, gây khó khăn cho công tác quản lý.
Tình hình nóng đến nỗi Bộ TN&MT vừa có văn bản số 2246/BTNMT-ĐCKS gửi UBND tỉnh Quảng Nam về việc “Ngăn chặn, xử lý tình trạng khai thác cát sông trái phép tại tỉnh Quảng Nam”. Theo đó, yêu cầu UBND tỉnh xử lý nghiêm hành vi tổ chức khai thác cát sông trái phép; kiểm điểm và xử lý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan đã để xảy ra tình trạng khai thác cát sông trái phép kéo dài trên địa bàn tỉnh.
Với quyết tâm lập lại trật tự, mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, Đinh Văn Thu yêu cầu thành lập tổ đặc nhiệm để xử lý vấn nạn cát tặc. Theo đó các địa phương phải tiếp tục duy trì các tổ truy quét cơ động; tỉnh xúc tiến thành lập một tổ cơ động đặc biệt để kiểm tra đột xuất tình trạng khai thác cát sỏi ở lòng sông. Ông Thu chỉ đạo UBND xã Duy Hòa chấm dứt ngay các sai phạm về ký hợp đồng cho cá nhân khai thác cát không đúng thẩm quyền, không để tái diễn tình trạng lập bến bãi kinh doanh cát, sỏi trái phép trên địa bàn xã như trong thời gian qua. Chủ tịch UBND tỉnh cũng giao Công an tỉnh căn cứ kết quả đã kiểm tra, đề xuất UBND tỉnh xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với hoạt động khai thác cát tại khu vực giáp ranh giữa xã Duy Trinh, huyện Duy Xuyên và xã Điện Quang thuộc thị xã Điện Bàn. Đồng thời yêu cầu UBND huyện Duy Xuyên và UBND thị xã Điện Bàn phối hợp tổ chức cắm mốc địa giới hành chính giữa hai địa phương để phục vụ quản lý tốt hơn.
Người dân mong muốn chính quyền cần có những giải pháp hữu hiệu và triệt để chống nạn cát, sỏi tặc.
