từ khóa: #bệnh lao

Trái với suy nghĩ phổ biến rằng bệnh lao đã được kiểm soát, thực tế cho thấy đây vẫn là căn bệnh truyền nhiễm gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam. Điều đáng nói, nguyên nhân không nằm ở sự chủ quan hay thờ ơ của cộng đồng, mà chính bởi tính chất âm thầm, khó nhận biết của bệnh khiến không ít người phát hiện khi đã muộn.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kêu gọi các quốc gia thực hiện hành động khẩn cấp để chấm dứt bệnh lao vào năm 2030, đảm bảo mọi người có nguy cơ đều được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Ngày 9/1, với sự hỗ trợ của Phái đoàn Hoa Kỳ tại Việt Nam, thông qua Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID), Chương trình Chống lao quốc gia tổ chức Hội nghị "Giới thiệu các hướng dẫn và chính sách mới trong phòng chống bệnh lao" cho 63 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Tại Việt Nam, ước tính mỗi năm có khoảng 10,6 triệu ca mắc lao mới trong đó có 1,2 triệu ca ở trẻ dưới 15 tuổi và khoảng 13.000 trẻ em mắc lao các thể cần điều trị. Theo các chuyên gia y tế, trẻ em là đối tượng dễ bị tác động bởi các bệnh truyền nhiễm trong đó có bệnh lao vì miễn dịch của trẻ còn yếu.

Để kiểm soát bệnh lao, nhằm đạt các mục tiêu của Chiến lược phòng, chống bệnh lao, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 25 ngày 25/3/2024 về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh lao.

Sau dịch Covid-19 đến nay, bệnh lao tiếp tục gia tăng mạnh, nhất là các ca mắc lao đa kháng thuốc. 9 tháng năm 2023, cả nước phát hiện 78.674 trường hợp mắc lao các thể, trong đó có 2.764 bệnh nhân lao đa kháng thuốc.

Bệnh lao là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh truyền nhiễm. Mỗi năm, cả nước phát hiện và đưa vào điều trị hơn 100.000 người mắc lao, trong đó, có khá nhiều trẻ em. Đó là vấn đề đáng báo động.

Trẻ em là đối tượng dễ bị tác động bởi các bệnh truyền nhiễm trong đó có bệnh lao, vì miễn dịch trẻ còn yếu. Để phòng bệnh, sau khi sinh 3 ngày, trẻ phải được tiêm vaccine BCG phòng lao. Việc tiêm phòng muộn sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Các quan chức hàng đầu của Liên hợp quốc, các nhà lãnh đạo ngành y tế và các nhà hoạt động đã yêu cầu thế giới đầu tư nhiều hơn để phát triển vaccine mới và giải quyết sự gia tăng của bệnh lao do tác động của Covid-19 và các cuộc xung đột ở Ukraine và Sudan.

Cuối tháng 3/2023, tại Hà Nội, Chương trình chống lao Quốc gia cùng Bệnh viện Phổi trung ương đã tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Thế giới phòng chống lao, với chủ đề "Việt Nam chiến thắng bệnh lao". Tới nay, có thể khẳng định Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều thành tựu về chống lao - căn bệnh vẫn là nỗi ám ảnh của con người.

Ngày 24/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế, Bệnh viện Phổi trung ương - Chương trình chống lao Quốc gia tổ chức Lễ kỷ niệm Ngày Thế giới phòng chống lao (24/3).

Sáng ngày 7/2 tại Hà Nội, đại diện Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, Lao và Sốt rét (The Global Fund to fight AIDS, Tuberculosis and Malaria, “Quỹ”) đã đến Việt Nam để cùng bà Lê Nữ Thùy Dương - Phó Chủ tịch Tập đoàn KN, thăm Bệnh viện Phổi Trung ương - nơi thụ hưởng chính sự hỗ trợ từ Quỹ cho các chương trình cải tiến và phòng chống bệnh lao tại Việt Nam.

Hiện chi phí điều trị bệnh lao đã được quỹ bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả, trong khi đó các nghiên cứu gần đây cho thấy, nếu tuân thủ phác đồ điều trị, bệnh lao có thể hoàn toàn chữa khỏi. Do vậy, cần có những chính sách hỗ trợ đảm bảo 100% bệnh nhân lao có thẻ BHYT.

Từ sau quý I năm 2022 đến nay, sau khi dịch Covid-19 được kiểm soát, số ca mắc lao mới được phát hiện trong nước đã gia tăng. Đáng lưu ý, một số báo cáo cho biết, người đã mắc Covid-19 có nguy cơ mắc bệnh lao cao hơn.

Lao ở trẻ em không phải là một bệnh hiếm gặp trên lâm sàng. Số trẻ mắc bệnh lao mỗi năm chiếm khoảng 15% tổng số các ca mới. Ước tính từ Chương trình Chống lao quốc gia, mỗi năm nước ta có khoảng 13.000 trẻ em mắc lao các thể cần điều trị. Tuy nhiên, trên thực tế những con số này chỉ chiếm rất ít.

Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm, hay còn gọi là khám sức khỏe tổng quát, hiện vẫn chưa được nhiều người quan tâm, nhất là khám sàng lọc phát hiện chủ động bệnh lao.

Trung bình một người mắc lao sẽ mất đi từ 3-4 tháng lao động. Sự nghèo khó lại càng đưa người bệnh lao vào vòng luẩn quẩn của đói nghèo, bệnh tật. Đặc biệt ở vùng DTTS, gánh nặng bệnh lao càng lớn hơn khi đa phần người dân đều là hộ nghèo, khả năng tiếp cận dịch vụ y tế còn khó khăn.

Bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm, do vi khuẩn lao (Mycobacterium tubercurosis) gây nên. Bệnh lao có thể gặp ở tất cả các bộ phận của cơ thể, trong đó lao phổi là thể phổ biến nhất (chiếm 80 - 85%) và là nguồn lây chính cho người xung quanh.

Theo PGS.TS Nguyễn Viết Nhung- Giám đốc Bệnh viện Phổi trung ương, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao quốc gia, Việt Nam hiện vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 10 trong 30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu, đồng thời đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới (Báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, 2021).

Theo báo cáo từ Chương trình chống lao quốc gia, Việt Nam hiện vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 10 trong 30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu. Trong vòng 6 tháng qua, đã phát hiện hơn 48.000 bệnh nhân mắc lao.