từ khóa: #hầu đồng

Nếu không kiểm soát tốt, tín ngưỡng thờ Mẫu có thể bị hiểu sai, gây ảnh hưởng đến nhận thức văn hóa của thế hệ trẻ, dẫn đến những cách thực hành lệch lạc, thậm chí tiếp tay cho các hình thức mê tín dị đoan, buôn thần bán thánh…

Sau khi được UNESCO ghi danh, “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” tiếp tục phát triển tại nhiều địa phương. Bên cạnh những kết quả tích cực, cũng còn không ít biến tướng gây băn khoăn trong dư luận.

Sáng 26/8, tại Hà Nội diễn ra Hội thảo “Đánh giá công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể sau khi được ghi danh”. Cũng tại đây, vấn đề di sản có được mang lên sân khấu hay không được đặt ra, bởi thời gian qua câu chuyện sân khấu hóa di sản đã có nhiều luồng ý kiến khác nhau. Mới đây diễn xướng hầu đồng và trình diễn trang phục của các giá đồng tại không gian của một trường đại học tại Thừa Thiên - Huế đã gây xôn xao dư luận, nhiều ý kiến bày tỏ việc đưa di sản văn hóa ra khỏi không gian thiêng để biểu diễn là làm sai lệch giá trị của di sản.

Sau hơn 6 năm tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ được UNESCO ghi danh, Di sản phi vật thể đại diện của nhân loại đã và đang được cộng đồng bảo tồn và phát huy một cách mạnh mẽ. Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu tích cực, hoạt động thực hành tín ngưỡng này đang tồn tại nhiều bất cập, ảnh hưởng đến giá trị của di sản.

Hầu đồng hay còn gọi là lên đồng là nghi lễ điển hình và đặc trưng nhất trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ - Tứ phủ bên cạnh hệ thống nghi lễ và lễ hội rất phong phú, với những nét độc đáo riêng giúp phân biệt với các tín ngưỡng, tôn giáo khác.

Tháng Giêng luôn là thời điểm tổ chức diễn xướng tâm linh của tín ngưỡng thờ Mẫu để cầu may mắn, bình an. Những màn diễn xướng hầu đồng góp phần đưa di sản gần hơn với cuộc sống, giúp cộng đồng hiểu hơn về tín ngưỡng thờ Mẫu. Mới đây, tại đền Lưu Phái (xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì, Hà Nội) đã tổ chức chương trình Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu với nghi lễ hầu đồng, do nghệ nhân dân gian Nguyễn Tiến Nghĩa phối hợp với Công ty Laicity phối hợp thực hiện.

Sau tập 3 “Sắc màu ẩm thực” với phần trình diễn của 3 ảo thuật gia trẻ Magic Toàn, Duy Anh và Hà Bình, tập 4 của chương trình “Ảo thuật siêu phàm” sẽ lên sóng với khán giả trên kênh VTV3 vào 20h Chủ nhật tới, 27/5.

Sáng 16/11, Hội Di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội đã tổ chức Hội thảo khoa học “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu trên địa bàn Hà Nội - nhận diện, bảo tồn và phát triển” tại đình Hào Nam. Hội thảo đã thu hút sự quan tâm của đông đảo các nhà nghiên cứu, quản lý văn hóa - xã hội, các nghệ nhân dân, đồng đền, thủ nhang, thanh đồng…

Như đã đưa tin, ngày 2/4, Lễ đón bằng UNESCO ghi danh “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại sẽ được tổ chức tại Quần thể di tích Phủ Dầy (Nam Định). Tuy nhiên vẫn còn đó những băn khoăn về tình trạng biến tướng của nghi lễ hầu đồng và sự trục lợi từ di sản.

Xưa, trang phục là cách để vua chúa, quan lại thể hiện uy quyền. Ở một khía cạnh khác, mỗi bộ trang phục trở thành một tác phẩm nghệ thuật với sự kết hợp nhuẫn nhuyễn giữa mỗi đường kim may, vẻ cầu kì của từng nét chỉ thêu. Giờ đây “làng thêu rồng phượng” xưa đã trở thành làng thêu trang phục hầu đồng được nhiều khách hàng tìm đến.

Nhiếp ảnh gia Mỹ Tewfic El-Sawy vừa ra mắt cuốn sách ảnh “Hầu đồng: The Spirit Mediums of Viet Nam”. Cuốn sách giới thiệu hơn 100 hình ảnh đầy màu sắc của nghi lễ hầu đồng, các nghi thức, các đồ lễ của nó, vật dụng tôn giáo cùng nhiều thứ khác.

Triển lãm “Tín ngưỡng thờ mẫu Tam phủ của người Việt - Bản sắc và giá trị” đang được tổ chức trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Nam Định. Những ai quan tâm hẳn đều biết tín ngưỡng gắn liền với nghi lễ Chầu văn (thường gọi là hầu đồng) này đã phải trải qua nhiều giai đoạn lịch sử thăng trầm…