Tôi đi vào làng. Một ngôi làng của người Dao ở phía Tây Cao Bằng. Nếu phía Đông Cao Bằng là thủ phủ của người Tày thì phía Tây là thủ phủ của người Dao. Người Tày ở dưới chân núi, làm nhà sàn, gần sông suối.
Theo quan sát của tôi, người Dao tiếp thu cái mới rất nhanh, háo hức và cầu thị, đồng thời cũng là tộc người rất trân quý văn hóa truyền thống của cha ông.
Làn dân vũ độc đáo với quả chuông trên tay phát ra nhạc điệu mê hoặc, người Dao ở Tây Bắc gìn giữ, trao truyền điệu múa chuông như một bản sắc riêng có.
Là đồng bào dân tộc thiểu số đông nhất tại Quảng Ninh, đồng bào dân tộc Dao đã và đang góp phần không nhỏ trong sự nghiệp phát triển chung của tỉnh, đặc biệt là trong việc xây dựng nông thôn mới (NTM).
Đến dự Lễ hội chè hoa vàng huyện Ba Chẽ, tỉnh Quảng Ninh năm 2020, người dân không khỏi thán phục khi được chứng kiến cảnh những người dân tộc Dao biểu diễn màn chân trần đi trên than nóng.
Xôi chín lên mùi thêm lừng của gạo và sắn, màu trắng của món xôi sắn nhìn ngon mắt. Những hạt gạo tròn bóng xen với những miếng sắn bông mềm, kích thích vị giác.
Người Dao chủ yếu sinh sống ở miền núi, vùng cao. Do thổ nhưỡng, khí hậu, địa hình của nơi định cư phân chia thành các vùng miền khác nhau rõ rệt gồm vùng cao núi đá, vùng cao núi đất và vùng đồi thấp nên việc trồng các loại cây lương thực của họ cũng phải phù hợp.
Nằm dưới chân núi Tản Viên, cách trung tâm Hà Nội chưa đến 100 km, đồng bào dân tộc Dao (xã Ba Vì, huyện Ba Vì, Hà Nội) vẫn còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa đặc sắc. Trong đó có thể kể đến là lễ cưới truyền thống của người Dao.
Ngủ thăm - một nét văn hoá riêng có của người Dao đeo tiền Xuân Sơn - huyện Tân Sơn, Phú Thọ vào những ngày cuối Đông, đầu Xuân. Ngủ thăm mang màu sắc tâm linh tinh thần của người Dao đeo tiền ở đây, chính do màu sắc tâm linh tinh thần này chi phối mà bao đời nay các thế hệ người Dao đeo tiền ở Xuân Sơn đến với nhau thành vợ, thành chồng và gắn kết họ đến cuối đời.
Đến xóm người Dao ở Ba Vì (Hà Nội), không dễ vì có tới hàng chục lối rẽ vào, bởi xã chạy dài tới hơn chục cây số dưới chân núi. Nhưng có điều thú vị, nẻo rẽ nào cũng dẫn tới trục đường làng phủ đầy hoa dại muôn sắc màu. Thỉ thoảng đây đó tiếng vượn hót hay chim kêu dội từ đỉnh núi xuống tạo nên vẻ huyền ảo…
Đó là chị Tẩn Mí Dao, kĩ sư thuộc Ban Quản lý rừng phòng hộ Nậm Ma, xã Phìn Hồ (Sìn Hồ, Lai Châu). Công trình sáng tạo “Nhân giống cây lá tắm (Cù Tải Hpây) bằng giâm hom và trồng cây lá tắm dưới tán rừng” của chị là một trong 71 công trình sáng tạo khoa học, công nghệ vừa được vinh danh trong Sách vàng Sáng tạo Việt Nam năm 2016.
Trước đây, khi nói đến Tát Én, xã Khai Trung, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái, ghi nhận của nhiều người khi đến là sự đói nghèo. Thế nhưng ngày nay, Tát Én đã có cơ hội vươn lên thoát nghèo, trở thành mô hình điểm của tỉnh, huyện.