Cải cách tư pháp: Cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị
Ngày 9/9, tại hội thảo khoa học “MTTQ Việt Nam tham gia vào quá trình cải cách tư pháp” do Ủy ban TW MTTQ Việt Nam tổ chức, rất nhiều đại biểu đã khẳng định vai trò quan trọng của MTTQ Việt Nam trong việc góp ý xây dựng và hoàn thiện chính sách trong lĩnh vực tư pháp. Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch- Tổng Thư ký Ủy ban TW MTTQ Việt Nam Vũ Trọng Kim chủ trì Hội thảo.
Phó Chủ tịch- Tổng Thư ký Ủy ban TW MTTQVN Vũ Trọng Kim
phát biểu tại hội thảo.
Mặt trận góp phần hoàn thiện chính sách
Tại hội thảo, Phó Chủ tịch Ủy ban TW MTTQ Việt Nam Nguyễn Văn Pha cho biết, trong lĩnh vực tư pháp, nhiều năm qua Mặt trận đã thực hiện những nhiệm vụ cụ thể như: Tham gia xây dựng và góp ý các dự thảo văn bản pháp luật có liên quan đến công tác tư pháp như Bộ luật Hình sự, Bộ Luật tố tụng hình sự, Bộ luật Dân sự, Luật Tổ chức tòa án nhân dân…
Kết quả đạt được trong việc Mặt trận tham gia cải cách tư pháp rất đáng ghi nhận, nhất là trong việc tham gia xây dựng chính sách, pháp luật trong lĩnh vực tư pháp và tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ tư pháp trong sạch, vững mạnh, giám sát hoạt động của cơ quan tư pháp.
Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Pha nhấn mạnh: Kết quả đó chưa tương xứng với vai trò, nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam cũng như yêu cầu đổi mới tổ chức, hoạt động và yêu cầu hoàn thiện bộ máy nhà nước mà Chiến lược cải cách tư pháp đang đặt ra.
Theo GS.TS Trần Ngọc Đường, Hội đồng Tư vấn Dân chủ và Pháp luật MTTQ Việt Nam, MTTQ Việt Nam theo quy định của pháp luật có trách nhiệm tham gia xây dựng pháp luật bằng việc phối hợp với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền hướng dẫn thi hành chính sách, pháp luật về những vấn đề liên quan đến quyền, trách nhiệm của MTTQ Việt Nam; tham gia quản lý nhà nước; tham gia lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo như dự thảo Bộ luật Hình sự, trực tiếp tham gia góp ý, phản biện đối với dự thảo Luật khi có yêu cầu.
“Từ đầu vào của chính sách hình sự đến đầu ra của chính sách hình sự đều có vai trò của MTTQ Việt Nam trong việc góp ý xây dựng và hoàn thiện chính sách, việc làm trên sẽ góp phần phản ánh ý nguyện của nhân dân” - ông Đường khẳng định.
Về hoàn thiện các chế định hỗ trợ tư pháp, Luật sư Lê Đức Tiết đưa ra quan điểm: Để xây dựng được một nền công lý phổ cập, dễ tiếp cận, dễ cầu viện đối với nhân dân là ước mơ ngàn đời của nhân loại. Việc đẩy mạnh cải cách tư pháp mà Đảng, Nhà nước đang tiến hành không ngoài mục đích đáp ứng nguyện vọng bức xúc hiện nay của nhân dân.
Phản ánh ý nguyện của dân
Theo Phó Chủ tịch- Tổng Thư ký Vũ Trọng Kim, kể từ Nghị quyết số 08-NQ/TW, ngày 02-01-2002 của Bộ Chính trị “Về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới”, Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02-02-2005 của Bộ Chính trị “Về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020” cho đến nay, công cuộc cải cách tư pháp đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần tích cực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế và hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, việc thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp vẫn còn chậm, chưa theo đúng lộ trình.
Phẩm chất chính trị, ý thức trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp, chuyên môn của một số cán bộ tư pháp chưa đáp ứng yêu cầu. Tình trạng một bộ phận cán bộ tư pháp nhũng nhiễu, tiêu cực chưa giảm làm ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân vào chất lượng hoạt động tư pháp.
“Trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, của Đảng và Nhà nước ta, cải cách tư pháp được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước. Cùng với cải cách lập pháp, hành pháp, cải cách tư pháp có vai trò quan trọng, góp phần hoàn thiện bộ máy nhà nước, bảo đảm cho Nhà nước pháp quyền vận hành đúng hướng trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật”- Phó Chủ tịch- Tổng Thư ký Vũ Trọng Kim nhấn mạnh.
Theo ông Vũ Trọng Kim, công tác giám sát của cơ quan dân cử, MTTQ và các đoàn thể nhân dân đối với hoạt động tư pháp hiệu quả chưa cao. Trước yêu cầu của công cuộc đổi mới, đòi hỏi sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị, trong đó MTTQ Việt Nam với ý nghĩa là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, nơi thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân cần phát huy vai trò, nhiệm vụ của mình tham gia vào quá trình cải cách tư pháp, nhất là thực hiện nhiệm vụ giám sát và phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước mà trọng tâm là nâng cao hiệu quả công tác giám sát các hoạt động tư pháp của Mặt trận.
Để phát huy hơn nữa vai trò của MTTQ Việt Nam tham gia vào quá trình cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49 và Kết luận số 92 của Bộ Chính trị để xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, Phó Chủ tịch- Tổng Thư ký Vũ Trọng Kim cho rằng, Mặt trận phải đề cao công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật.
“Trong thực tế, đâu đó quanh chúng ta vẫn có những án “bỏ túi” và câu hỏi lớn là bao giờ chấm dứt tình trạng này? Nhưng muốn giải quyết được tình trạng này thì phải chú ý đến cải cách tư pháp như thế nào cho phù hợp” - ông Vũ Trọng Kim khẳng định.
Hội thảo đã ghi nhận nhiều ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà hoạt động thực tiễn, các bộ, ngành chức năng cùng nhau trao đổi về vai trò của MTTQ Việt Nam trong công tác cải cách tư pháp, những vấn đề đặt ra khi Mặt trận tham gia vào quá trình cải cách tư pháp. Đồng thời đưa ra giải pháp, phương thức bảo đảm sự tham gia hiệu quả của Mặt trận vào tiến trình cải cách tư pháp, trong đó có vai trò giám sát của Mặt trận, của nhân dân đối với hoạt động tư pháp, góp phần cùng Đảng, Nhà nước hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ của Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, đóng góp tương xứng với vị thế, chức năng của MTTQ Việt Nam được hiến định trong Hiến pháp năm 2013 và Luật MTTQ Việt Nam.
