Cơ chế đặc thù cho TP Hồ Chí Minh: 'Vượt rào' nhưng phải có trần
Ngày 20/11, dẫu tán thành về sự cần thiết cần có cơ chế đặc thù cho Thành phố Hồ Chí Minh, song khi thảo luận về dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách phát triển TP HCM nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị cần có mức trần, tránh sự chênh lệch so với mặt bằng chung cả nước.
ĐBQH Nguyễn Thị Mai Hoa: Chính sách thuế sẽ ảnh hưởng tới một bộ phận không nhỏ người dân, doanh nghiệp. Việc điều chỉnh chính sách thuế, phí cần có sự đồng thuận của người dân, doanh nghiệp, nhất là hiện đang có chính sách khởi nghiệp. (Ảnh: Quang Vinh).
Vượt rào
ĐB Phạm Trọng Nhân (đoàn Bình Dương) cho rằng, dù làm ra nhiều của cải vật chất, đóng góp 21% cho GDP cả nước, 28% tổng thu ngân sách nhà nước nhưng tỷ lệ điều tiết để lại cho TP HCM ngày càng ít đi. Nếu như TP làm ra 100 đồng, phải điều tiết về Trung ương 82 đồng, 18 đồng giữ lại phải trang trải cho chi thường xuyên, đầu tư phát triển, trả nợ và nhiều khoản chi khác. Con số khá ít ỏi này so với nhu cầu đầu tư, giải quyết các tồn tại để tiếp tục giữ vai trò đầu tàu kinh tế cả nước.
Theo ông Nhân, những tồn tại và thách thức thành phố đang đối mặt, trong khi nguồn sách thu không đủ chi và chi cho đầu tư phát triển phụ thuộc vào vay vợ của Chính phủ thì một cơ chế đặc thù là đòi hỏi cấp bách không thể không có trong giai đoạn hiện nay. “Nơi được xem là hòn ngọc Viễn Đông đang oằn mình trong khói bụi, kẹt xe, ngập chìm sau những cơn mưa nặng hạt. Nếu chúng ta không mạnh dạn vượt rào, không đủ tự tin một lần dấn thân cho cái mới thì tiềm năng vẫn mãi là viễn cảnh tốt đẹp trong các đề án”- ông Nhân nói.
Theo ĐB Trương Minh Hoàng (đoàn Cà Mau), qua 30 năm đổi mới TP HCM đã khẳng định được vai trò đặc biệt quan trọng. Do đó việc tạo cơ chế sẽ giúp TP giải quyết áp lực hạ tầng, nâng cao đóng góp, đẩy lùi tệ nạn xã hội, nâng cao chất lượng lao động, lan tỏa cho các địa phương, phát huy động lực cho khu vực tập trung doanh nghiệp lớn nhất cả nước ở đây. Cùng chung quan điểm đồng tình cần có cơ chế cho đầu tàu, ĐB Nguyễn Thị Mai Hoa (đoàn Đồng Tháp) phân tích: Trước đây TP HCM đã có nhiều lần “xé rào” và đã đạt được những thành công như: Trong quá trình đổi mới từ năm 1980 đã quyết định hình thành các khu chế xuất công nghiệp và là khu công nghiệp đầu tiên trong cả nước, đến năm 1987 thành lập ngân hàng cổ phần đầu tiên cả nước là Ngân hàng Sài gòn Công thương, những năm sau là quyết định đổi đất lấy hạ tầng ở khu Phú Mỹ Hưng. Cho nên trước những bức thiết, cần trao cho TP HCM một cơ chế mới để TP làm tốt hơn nữa, vì suy cho cùng đó cũng là vì cả nước.
ĐBQH Phan Thái Bình: Thí điểm nhưng cũng không nên tạo sự chênh lệch quá lớn. Vì sau 3 hay 5 năm sẽ sơ kết đánh giá việc thí điểm này, nếu thấy tốt sẽ kéo dài thời gian. Cho nên cần có mức trần là 1,8 là hợp lý. (Ảnh: Quang Vinh).
Cân nhắc thuế, phí
Đó là vấn đề hiện nhận được sự băn khoăn, lo lắng của các ĐBQH, bởi xé rào nhưng không được trái với Hiến pháp và pháp luật. Theo Dự thảo Nghị quyết, với thuế tài sản, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xây dựng thí điểm thuế tài sản với nhà, đất. Còn với việc tăng thuế suất, Dự thảo quy định TP HCM chỉ được tăng với thuế tiêu thụ đặc biệt, môi trường và khống chế mức tăng không quá 25% so với mức thuế và thuế suất hiện hành. Các loại thuế như: Thu nhập doanh nghiệp, giá trị gia tăng, thu nhập cá nhân giữ nguyên.
ĐB Đàng Thị Mỹ Hương (đoàn Ninh Thuận) cho rằng, chúng ta cho HĐND TP HCM thí điểm thực hiện thuế tài sản, tăng thuế với một số loại thuế hiện hành, và tăng tỷ lệ thu phí và phí, các khoản phí không có trong danh mục; như vậy là không đúng với các quy định của pháp luật hiện hành. Vì những đặc thù này là khác với so quy định trong Hiến pháp. Vậy tại sao không sửa các luật liên quan đến cơ chế đó như: Luật Phí, lệ phí; Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Như vậy pháp luật sẽ được chấp hành. “Nếu chúng ta cứ ban hành Nghị quyết mà lại khác với pháp luật hiện hành thì sẽ ra sao? Do đó cần quy định tính minh bạch trong ban hành Nghị quyết, tránh cơ chế xin - cho, không minh bạch, ảnh hưởng đến người dân khi chịu chi phí đắt đỏ, chưa kể sẽ có tác dụng ngược lại là thất thu thuế vì người dân mua hàng trên địa bàn TP HCM mà mua ở những địa phương lân cận cho rẻ hơn. Do đó thuế, phí phải phù hợp với đời sống của người dân” - bà Hương bày tỏ.
Cùng chung quan điểm, ĐB Nguyễn Thị Mai Hoa (đoàn Đồng Tháp) nhìn nhận, chính sách thuế sẽ tạo đột phá tạo thu ngân sách tuy nhiên cũng cần phải có đánh giá tác động bởi sẽ ảnh hưởng tới một bộ phận không nhỏ người dân, doanh nghiệp. Cho nên, việc điều chỉnh chính sách thuế, phí cần có sự đồng thuận của người dân, doanh nghiệp nhất là hiện đang có chính sách khởi nghiệp. Việc triển khai phải chặt chẽ, minh bạch tránh gây phản ứng không đáng có với người dân, và doanh nghiệp cho nên việc tăng thuế, phí cần nghiên cứu kỹ cơ chế.
Phân tích sâu thêm, bà Vũ Thị Lưu Mai- ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội cho rằng, thuế tài sản có lịch sử phát triển lâu ở nhiều nước và là nguồn thu quan trọng trong tổng thu thuế như: Ở Nhật Bản chiếm 10%, Thụy Điển 7% nhưng ở Việt Nam số thu lại rất ít, số thu từ đất chỉ chiếm 0,03%. Do đó cần thiết phải áp dụng thí điểm thuế tài sản nhưng cần phải lưu ý về sự khác nhau giữa người nộp thuế trên địa bàn TP HCM và nơi khác, bởi nó sẽ ảnh hưởng đến sự hấp dẫn của TP HCM trong vấn đề thị trường bất động sản, chứng khoán, sức cạnh tranh.
TP Hồ Chí Minh cần một cơ chế mới để phát triển. (Nguồn: tbck.vn).
Có nên áp trần thu nhập tăng thêm?(
Điểm mới của Dự thảo Nghị quyết đã được tiếp thu chỉnh sửa gửi đến các ĐBQH vào sáng 20/11 chính là việc cho phép HĐND TP HCM quyết định chi trả mức thu nhập bình quân tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức thuộc TP quản lý, và cao nhất không quá 1,8 lần so với mức cơ bản để tránh sự chênh lệch quá lớn, so bì giữa các tỉnh, thành khác song vấn đề trên đang gặp phải nhiều ý kiến trái chiều.
ĐB Nguyễn Quang Tuấn (đoàn Hà Nội) cho rằng, lương và thu nhập tăng thêm là động lực phát triển, điều kiện tiên quyết chống tham nhũng vặt. Nhưng không nên đề ra mức trần 1,8 lần lương cơ bản. Như vậy là cào bằng và nên để HĐND quyết định trên cơ sở cân đối thu ngân sách và trả lương tùy khả năng đóng góp, qua đó sẽ tạo động lực cán bộ làm tốt hơn. Cùng chung quan điểm, ĐB Nguyễn Thị Kim Bé (đoàn Kiên Giang) cho rằng, lương nên thực hiện theo bảng lương cơ bản, còn thu nhập tăng thêm thì giao cho HĐND quyết định trên cơ sở năng suất chất lượng từ nguồn thu của TPHCM. “Việc khống chế mức trần không vượt 1,8 thì nên để cho TP tự chủ. Sau này thấy TP làm tốt thì nhân rộng ra các nơi khác để phát triển hơn.
Tuy nhiên, theo ĐB Phan Thái Bình (đoàn Quảng Nam), thí điểm nhưng cũng không nên tạo sự chênh lệch quá lớn. Vì sau 3 hay 5 năm sẽ sơ kết đánh giá việc thí điểm này, nếu thấy tốt sẽ kéo dài thời gian. Cho nên cần có mức trần là 1,8 là hợp lý. Tuy nhiên ông Bình cho rằng, Dự thảo nghị quyết chưa đề cập đến những cán bộ ở Trung ương đang công tác ở TP HCM. “Chúng ta áp dụng cho những cán bộ tại TP HCM nhưng những cán bộ Trung ương làm việc tại TP thì sao? Họ cùng làm việc một môi trường, cùng chung mức sống, chi phí như nhau nhưng lại không được hưởng cơ chế thì thu nhập sinh sống như thế nào? Nếu thế thì có sự chênh lệch quá lớn” - ông Bình đặt vấn đề.
Còn, ĐB Nguyễn Lân Hiếu (đoàn An Giang) nói: “Không có trần sẽ khiến chảy máu chất xám từ các địa phương khác khi nhà khoa học thấy thu nhập gấp 10 lần thì không ai ở địa phương đó mà chảy về nơi có thu nhập cao hơn. Do đó nếu không có trần sẽ tạo sự phân biệt trong thu hút nhân tài”.
