Cuộc chơi đẳng cấp
Ngày 4/2, Việt Nam chính thức ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Tại Lễ ký kết, Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng đã thay mặt Chính phủ Việt Nam ký xác thực lời văn Hiệp định TPP và 35 thỏa thuận song phương trong các lĩnh vực liên quan đến dịch vụ tài chính, dệt may, nông nghiệp, sở hữu trí tuệ… mà Việt Nam đã thống nhất với một số nước TPP. Các thỏa thuận song phương này sẽ có hiệu lực cùng thời điểm với Hiệp định TPP.
Sân chơi TPP sẽ có tác động mạnh mẽ đến các DN Việt Nam trong thời gian tới.
Như vậy, sau hơn 5 năm đàm phán với hơn 30 phiên làm việc ở cấp kỹ thuật và hơn 10 cuộc đàm phán ở cấp Bộ trưởng, các nước thành viên TPP đã chính thức kết thúc đàm phán Hiệp định vào ngày 5 -10 - 2015 tại Hội nghị Bộ trưởng tại Atlanta, Hoa Kỳ và thực hiện ký kết vào ngày hôm qua (4/2/2016) tại Auckland, Newzeland.
Hiệp định TPP bao gồm 30 chương, đề cập không chỉ các lĩnh vực truyền thống như hàng hóa, dịch vụ, đầu tư mà còn cả các vấn đề mới như thương mại điện tử, tạo thuận lợi cho dây chuyền cung ứng, doanh nghiệp nhà nước.
Đây là bước khởi đầu mở ra cơ hội lớn để hiệp ước thương mại đa quốc gia này trở thành hiện thực. TPP được coi là hình mẫu cho hợp tác kinh tế khu vực, đánh dấu bước ngoặt lịch sử của thế kỷ 21.
Theo đánh giá của Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng, TPP chính là một hiệp định toàn diện nhất với chất lượng cao trên cơ sở cân bằng lợi ích và có lưu ý tới trình độ phát triển khác nhau giữa các nước tham gia Hiệp định. Hiệp định được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại tất cả các nước TPP; tạo việc làm, giảm nghèo và nâng cao mức sống của người dân; thúc đẩy sáng tạo, nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh; thúc đẩy minh bạch hóa và quản trị tốt; đồng thời củng cố các tiêu chuẩn về lao động và môi trường.
Đứng trước một sự kiện mang tính chất bước ngoặt lịch sử này, Việt Nam được coi là một trong những thành viên sẽ nhận được nhiều cơ hội song cũng không ít thách thức khi chính thức tham gia TPP.
Theo người đứng đầu ngành công thương, đây sẽ là cơ hội lớn để cộng đồng DN của Việt Nam có những thay đổi để có thể đứng vững trên một sân chơi mới – sân chơi mang tính chất toàn cầu hóa, mà ở đó, không có chỗ đứng cho những thành viên yếu về năng lực, kém về sức cạnh tranh.
Theo kế hoạch, sau khi ký kết chính thức, 12 quốc gia thành viên TPP – chiếm 40% giá trị nền kinh tế thế giới - có hai năm để hoàn tất các bước rà soát pháp lý và phê chuẩn theo các thủ tục nội bộ. Như vậy, đến năm 2018, TPP mới chính thức có hiệu lực. Điều này cũng có nghĩa, Việt Nam vẫn còn thời gian 2 năm để có những kế hoạch, thay đổi mình, “nạp” thêm cho mình những “năng lượng” cần thiết để có thể bước vào sân chơi mới mẻ này một cách vững vàng nhất.
Trên thực tế, bài học từ các Hiệp định thương mại tự do (FTAs) đã ký kết trước đây vẫn còn khá nóng. Nói như vị Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), ông Vũ Tiến Lộc, do thiếu sự chuẩn bị một cách kỹ lưỡng, nên một số FTA mà Việt Nam đã từng ký kết trước đây, các DN của chúng ta mới chỉ tận dụng được 25-30% những ưu đãi về thuế quan. Bởi vậy, theo ông Vũ Tiến Lộc, với TPP, cần phải có sự chuẩn bị thật kỹ càng, tốt nhất để có thể nâng cao tỷ lệ tận dụng ưu đãi mà Việt Nam đã đàm phán được. “Bởi vậy, hơn ai hết, các DN Việt Nam cần phải chủ động tiếp cận ngành và hướng ngành hàng của mình vào những thị trường được ưu đãi thuế quan lớn nhất” – Chủ tịch VCCI nhấn mạnh như vậy.
Việc có tới 2 trong số 3 nền kinh tế lớn nhất thế giới (Hoa Kỳ và Nhật Bản) nằm trong danh sách thành viên TPP, có thể khẳng định, sân chơi này với một thị trường lớn sẽ có tác động mạnh mẽ nhất đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN Việt Nam trong thời gian tới.
Có thể khẳng định, năm 2016 sẽ là năm Việt Nam chính thức bị “cuốn” vào sân chơi hội nhập. Điều đó cũng có nghĩa, Việt Nam sẽ bước vào sân chơi toàn cầu hóa với những luật chơi mới, cách chơi mới. Ở sân chơi đó, bắt buộc chúng ta phải giữ thế chủ động để có thể cạnh tranh được với các đối thủ “đáng gờm” đến từ những cường quốc hùng mạnh trên thế giới. Đó là Mỹ, đó là Liên minh Châu Âu, đó là Nhật Bản, Hàn Quốc…
Giới chuyên gia kinh tế nhận định, hội nhập kinh tế quốc tế nói chung, TPP nói riêng, mang lại nhiều lợi ích cho phát triển kinh tế của Việt Nam, trước hết ở việc giải phóng các nguồn lực và hình thành tư duy phát triển kinh tế mới. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng để chúng ta có thể dành thế chủ động ở ngay trên “sân nhà”. Các cam kết FTAs đòi hỏi Việt Nam phải dần xóa bỏ cơ chế bảo hộ, trợ cấp, minh bạch hóa các hoạt động sản xuất kinh doanh… Hội nhập cũng thúc đẩy việc chuyển nhượng vốn xuyên quốc gia, chuyển nhượng công nghệ, phương pháp tiếp cận thị trường và gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia cho các DN Việt Nam. Giới chuyên gia kỳ vọng, đây sẽ là cơ hội để chúng ta hướng đến một nền kinh tế chủ động với môi trường kinh doanh ổn định, bền vững để có thể tham gia cuộc chơi hội nhập đẳng cấp cao kể từ năm 2016 trở đi.
