Doanh nghiệp tư nhân cần được đối xử công bằng
Hôm nay (4/1), tại Hội nghị UBTƯ MTTQ Việt Nam lần thứ 6 (khóa VIII), với vai trò là Ủy viên UBTƯ MTTQ Việt Nam, đồng thời là doanh nhân, Nguyễn Văn Đệ, Chủ tịch Hiệp hội bệnh viện tư nhân Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa đã có bài phát biểu liên quan đến việc xây dựng đội ngũ doanh nhân trong khối đại đoàn kết dân tộc.
Ông Nguyễn Văn Đệ phát biểu tại Hội nghị.
Theo ông Đệ, đội ngũ doanh nhân nước ta có quá trình hình thành và phát triển rất đặc biệt với rất nhiều biến cố, thăng trầm do hạn chế của lịch sử. Điều đó ít nhiều ảnh hưởng đến suy nghĩ, nhận thức của xã hội về vai trò, vị trí của tầng lớp doanh nhân chưa đúng, chưa công bằng. Những năm gần đây, Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã có những chủ trương, quan điểm lớn, đúng đắn về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và xây dựng đội ngũ doanh nhân. Tiêu biểu như:
- Nghị quyết số 09-NQ/TW ngày 9/12/2011 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
- Lần đầu tiên trong lịch sử 2 tiếng: “doanh nhân” được hiến định trong Hiến pháp năm 2013.
- Văn kiện Đại hội XII của Đảng đã khẳng định rõ: “kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế”.
- Nghị quyết 35/NQ-CP ngày 16/5/20016 của Chính phủ về hỗ trợ doanh nghiệp phát triển đến năm 2020.thêm NQ TW 4
Tuy nhiên, vị doanh nhân này cũng cho rằng giữa đường lối, chủ trương với thực tiễn vẫn tồn tại một khoảng cách khá xa. “Nếu chúng ta không quyết tâm giải quyết vấn đề này thì việc xây dựng đội ngũ doanh nhân trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc sẽ gặp khó khăn”.
Ông Đệ nêu ra một số vấn đề:
Doanh nhân chưa có mặt trong khối liên minh nền tảng: công nhân - nông dân - trí thức:
Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XII đã thể hiện rõ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với quyền lợi của đội ngũ doanh nhân và khuyến khích đội ngũ doanh nhân sáng tạo, đồng thời “tôn vinh những doanh nhân có nhiều đóng góp cho sự nghiệp phát triển đất nước”. Tuy nhiên, doanh nhân vẫn chưa có mặt trong “nền tảng liên minh” của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, cùng với công nhân, nông dân và trí thức.
Ông Đệ nhận định: Chúng ta đang xây dựng nền kinh tế thị trường, xã hội đã ghi nhân đội ngũ doanh nhân như là "người lính thời bình", là "lực lượng xung kích trên mặt trận kinh tế", là "nhân vật trung tâm của công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước"... Thậm chí khuyến khích nông dân, công nhân trở thành doanh nhân để làm giàu cho đất nước. Nhiều doanh nhân đồng thời là nhà khoa học, nhà quản lý có trình độ của trí thức. Hay một số trí thức trở thành doanh nhân...
Trong thực tế, cùng với sự phát triển của kinh tế thị trường, hiện nay tầng lớp doanh nhân đã trưởng thành lớn mạnh, có vai trò xã hội rất lớn, đủ sức để trở thành một trong những tầng lớp nền tảng của khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
“Mặc dù vậy, về nhận thức, lý luận, chúng ta vẫn khá dè dặt khi đề cập đến tầng lớp này”.
Theo ông Đệ, cần phải loại bỏ tư tưởng... lo ngại doanh nghiệp tư nhân phát triển sẽ “chệnh hướng”, bởi lẽ, hiện nay, đa số các doanh nghiệp tư nhân lớn đều có tổ chức cơ sở Đảng, công đoàn, đoàn thanh niên..., nhiều doanh nhân - chủ doanh nghiệp tư nhân là đảng viên, là đại biểu quốc hội, HĐND các cấp, tất cả đều đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Do đó, điều quan trọng là vai trò lãnh đạo của Đảng, vai trò quản lý, điều hành của nhà nước phải được thể hiện rõ, có hiệu quả để doanh nghiệp tư nhân phát triển vì mục tiêu chung là xây dựng đất nước.
Doanh nghiệp tư nhân chưa được đối xử bình đẳng:
Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII khẳng định: “kinh tế tư nhân là động lực quan trọng” trong sự phát triển đất nước. Chủ trương của Đảng và Nhà nước đều xem các thành phần kinh tế bình đẳng trước pháp luật. Tuy nhiên, theo ông Đệ, thực tế, kinh tế tư nhân, doanh nghiệp tư nhân chưa được bình đẳng so với khu vực kinh tế nhà nước.
Một số cơ chế chính sách liên quan đến doanh nghiệp khi ban hành và cả khi thực thi đều ưu tiên, định hướng cho doanh nghiệp nhà nước. Không ít doanh nghiệp nhà nước chỉ chờ hưởng đặc quyền, đặc lợi, không chịu vận động, sáng tạo trong sản xuất kinh doanh. Khi làm ăn thua lỗ hoặc phá sản bị xử lý chưa nghiêm minh.
Vị Ủy viên UBTƯ MTTQ Việt Nam này kiến nghị: Đảng, Nhà nước cần có sự quan tâm nhiều hơn nữa đến sự bình đẳng giữa doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước thông qua việc rà soát lại cơ chế chính sách cũ, ban hành cơ chế chính sách mới để khuyến khích khối doanh nghiệp tư nhân phát triển.
Chưa đánh giá đúng vai trò, vị thế của doanh nhân trong thực tế
Văn kiện Đại hội XII thể hiện rõ sự quan tâm đối với doanh nhân: “tôn vinh những doanh nhân có nhiều đóng góp cho sự nghiệp phát triển đất nước”. Tuy nhiên, thực tế doanh nhân, nhất là đội ngũ doanh nhân trong thành phần kinh tế tư nhân chưa được các cấp chính quyền địa phương coi trọng đúng mức. N
ghị quyết 35/NQ-CP của Chính phủ đã bước đầu tạo chuyển biến về nhận thức và hành động của các cấp lãnh đạo nhưng vẫn chưa thấy hết được vai trò “kiến tạo, phục vụ” như tinh thần chỉ đạo của người đứng đầu Chính phủ. Một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức vẫn quan niệm họ là “quan” còn doanh nghiệp là “dân”, muốn duy trì quan hệ xin - cho...
Hoạt động tôn vinh, khen thưởng đối với doanh nhân, nhất là doanh nhân là chủ doanh nghiệp tư nhân chưa công bằng. Rất hiếm và rất khó để doanh nhân và doanh nghiệp tư nhân đạt được các danh hiệu cao quý như Huân chương hay danh hiệu Anh hùng Lao động. Trong khi đó, các đơn vị, doanh nghiệp nhà nước lại được ưu ái khá nhiều.
Cá biệt một số địa phương đưa ra tiêu chí khen thưởng của một doanh nhân là phải tạo ra việc làm cho 10.000 lao động (nhưng mức khen thưởng chỉ ngang bằng với một VĐV đạt Huy chương Bạc Đại hội thể thao châu lục...).
“Mọi so sánh đều khập khiễng nhưng giả sử 10.000 người mất việc làm với việc hụt mất một chiếc huy chương Bạc châu lục ở đất nước ta hiện nay thì điều gì quan trọng hơn?”, ông Đệ nêu câu hỏi.
Một số lãnh đạo chính quyền địa phương chưa coi trọng doanh nghiệp, doanh nhân:
Ông Đệ cho biết: Gần đây, dư luận, báo chí đề cập, ca ngợi nhiều đến mô hình quán cà phê doanh nhân ở một số tỉnh phía Nam, nơi hàng tuần lãnh đạo cao nhất của tỉnh gặp gỡ, trao đổi, giải quyết khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, đó vẫn chỉ là hiện tượng cá biệt. Vẫn còn những cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo xa dân, không muốn nghe những góp ý chân thành, thẳng thắn của doanh nhân.
“Bản thân tôi là doanh nhân tiêu biểu toàn quốc, Ủy viên UBTƯ MTTQ Việt Nam, Ủy viên BCH VCCI, Chủ tịch Hiệp hội bệnh viện tư nhân Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa nhưng để đăng ký làm việc với người đứng đầu một địa phương rất khó. Thậm chí để giới thiệu dự án hàng ngàn tỷ đến địa phương nhưng đều không thể gặp được lãnh đạo cao nhất. Điện thoại không nghe máy, nhắn tin không nhắn lại, đăng ký làm việc bằng giấy giới thiệu không hồi âm... Cho dù khi liên hệ làm việc tôi đều xưng danh cụ thể, số điện thoại của các vị ấy đều chính xác. Không ít vị công khai số điện thoại đường dây nóng nhưng khi điện thoại thì gặp trợ lý.... của trợ lý của vị ấy thì không hiểu thông tin đó sẽ qua mấy quy trình mới đến nơi.
Theo ông Đệ, nếu trong bộ máy vẫn còn những cán bộ lãnh đạo làm việc quan liêu, ỷ lại quy trình thủ tục hành chính như thế thì rất khó để nỗ lực xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo và phục vụ đạt kết quả cao.
“Kính đề nghị MTTQ các cấp tăng cường giám sát hơn nữa đối với vấn đề này”.
Chính sách sau đầu tư làm nản chí doanh nhân:
Hiện nay, để thu hút đầu tư, nhiều địa phương đã có những chính sách ưu đãi lớn, thậm chí không ngại “xé rào” trải thảm để đón doanh nghiệp. Đây tín hiệu tốt để huy động vốn, huy động tiềm lực của các doanh nhân góp phần phát triển kinh tế của các địa phương.
Tuy nhiên, theo ông Đệ, cơ chế, chính sách sau đầu tư lại đang trở thành rào cản lớn, thậm chí nhiều doanh nhân ví nó như là cái “bẫy” đánh lừa họ.
Dẫn câu chuyện đầu tư bến xe Thượng Lý, Hải Phòng của Công ty CP Đầu tư phát triển Kim khí Hải Phòng, ông Đệ ngán ngẩm Sự việc kéo dài gần 2 năm qua khiến chủ doanh nghiệp gần như cạn kiệt niềm tin đối với chính quyền.
Hoạt động thanh kiểm tra quá nhiều, ưu tiên doanh nghiệp lớn có thể cản trở phong trào khởi nghiệp:
Chính phủ đã đề ra chương trình khởi nghiệp quốc gia với mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020. Tuy nhiên, nếu tình trạng thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp mới thành lập diễn ra thường xuyên như hiện nay, nhiều người có ý định khởi nghiệp sẽ nhụt chí. Họ cứ duy trì hộ kinh doanh cá thể để tránh bị “dòm ngó”.
Ông Đệ dẫn trường hợp một doanh nghiệp ở Quảng Trị phản ánh năm 2015 doanh nghiệp này đón tới 45 đoàn thanh tra, kiểm tra đến làm việc. “Vẫn biết thanh kiểm tra là việc làm cần thiết để doanh nghiệp sản xuất kinh doanh đúng pháp luật. Tuy nhiên việc thanh kiểm tra quá nhiều, cùng một nội dung của nhiều ngành gây khó khăn cho doanh nghiệp. Thậm chí, tâm lý của phần lớn người Việt Nam cứ thấy thanh tra là lo lắng, khách hàng không ủng hộ, cổ đông rút vốn, thương hiệu, uy tín của doanh nghiệp bị giảm sút”.
Một số bất cập về cơ chế, chính sách trong hoạt động y tế tư nhân:
Các doanh nhân đầu tư lĩnh vực y tế tư nhân là thực hiện theo Chủ trương xã hội hóa của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, nhiều cán bộ công quyền, thậm chí cả cấp lãnh đạo vẫn còn tồn tại nhận thức: đó là ngành kinh doanh dịch vụ thuần túy, thậm chí còn quan niệm: bệnh viện nhà nước làm nhiệm vụ chính trị còn bệnh viện tư nhân là “kinh doanh bệnh tật”. Xuất phát từ nhận thức phiến diện đó nên việc xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách trong lĩnh vực y tế tư nhân còn nhiều bất cập.
Vị Chủ tịch Hiệp hội bệnh viện tư nhân Việt Nam kể ra nhiều bất cập như:
- Bệnh viện công lập tuyến dưới gần như không chuyển bệnh nhân lên bệnh viên đa khoa tư nhân tuyến trên.
- Việc chậm thông tuyến tỉnh trong khám chữa bệnh BHYT khiến nhiều bệnh viện tư nhân tuyến tỉnh phải xin chuyển xuống tuyến huyện khiến cho một chính sách lớn lại kéo lùi sự phát triển.
- Bệnh viện tư nhân không được BHXH thanh toán khi khám chữa bệnh cho người nghèo, người dân tộc thiểu số; không được công nhận kết quả giám định dị tật dị dạng cho người tham gia kháng chiến và con của họ bị nhiễm chất độc hóa học dioxin.
- Chính phủ đang nỗ lực hạn chế các loại “giấy phép con”, tuy nhiên, thực tiễn hoạt động khám chữa bệnh vẫn đang phải chịu rất nhiều các loại văn bản này. Đặc biệt là quy định về chứng chỉ hành nghề khá nhiều bất cập, gây khó khăn rất lớn đối với các cơ sở khám, chữa bệnh.
Chưa bình đẳng trong vấn đề xử lý nợ:
Tình trạng doanh nghiệp nợ đọng BHXH, nợ thuế đối với nhà nước và tình trạng nhà nước nợ đọng doanh nghiệp, nhất là trong lĩnh vực xây dựng cơ bản về bản chất đều là... nợ, thiệt hại như nhau nhưng cách ứng xử với những khoản nợ ấy rất khác nhau.
Ông Đệ nêu thực trạng Doanh nghiệp nợ, hoặc trả chậm 1 - 2 tháng phải chịu rất nhiều áp lực, có thể mất hết thành tích thi đua trong năm, ảnh hưởng đến uy tín, thương hiệu, người đứng đầu bị phê bình, khiển trách nếu tham gia vào các tổ chức chính trị - xã hội.... Trong khi đó, Nhà nước nợ doanh nghiệp 5-6 năm, thậm chí đến cả chục năm, doanh nghiệp vẫn phải “cắn răng” chịu đựng mà không biết kêu ai.
Từ đó, doanh nhân này nêu đề xuất: MTTQ các cấp cần tăng cường vai trò giám sát vấn đề này trên cơ sở công bằng, khách quan, tạo niềm tin cho doanh nghiệp đối với cơ quan quản lý nhà nước.
