Nghịch lý ở Kon Tum: Chỗ đẹp không ở
Qua 5 năm di cư đến nơi ở mới nhiều hộ dân lại quay về sinh sống tại vùng thiên tai bất chấp hiểm nguy.Trong khi nhiều khu tái định cư đầu tư tiền tỷ rơi vào cảnh đìu hiu, vắng người...
Khu TĐC tại huyện Đắk Glei hoang vu, ít người ở.
Năm 2010, UBND tỉnh Kon Tum thực hiện hàng loạt dự án bố trí, sắp xếp dân cư ra khỏi vùng sạt lở, thiên tai cho hàng ngàn hộ dân tại các huyện Tu Mơ Rông, Kon Plông, Đắk Glei, Sa Thầy... Mục tiêu của dự án giúp các hộ dân sớm ổn định cuộc sống, điều kiện sản xuất và phòng tránh thiên tai mỗi khi có lũ quét. Qua 5 năm di cư đến nơi ở mới nhiều hộ dân lại quay về sinh sống tại vùng thiên tai bất chấp hiểm nguy.Trong khi nhiều khu tái định cư đầu tư tiền tỷ rơi vào cảnh đìu hiu, vắng người...
Thực trạng khu tái định cư
Hơn 4 năm trước, 268 hộ dân với 1.064 nhân khẩu là đồng bào dân tộc thiểu số được chính quyền huyện Đắk Glei ưu tiên bố trí, sắp xếp di cư đến nơi ở mới để tránh thiên tai, sạt lở đúng vào dịp những hộ dân nơi đây gặp hiểm. Dù được đầu tư hàng chục tỷ đồng từ nguồn vốn Nhà nước và đóng góp của nhân dân nhưng đến nay những khu tái định cư (TĐC) này lại rơi vào cảnh tượng hoang tàn.
Tại 5 điểm TĐC gồm các thôn Kon Riêng, xã Đắk Choong; thôn Đông Thượng, Đông Nây, xã Đắk Man và thôn Đắk Sút, xã Đắk Kroong mà chúng tôi đến đều trong cảnh “vườn không, nhà trống”. Một số ngôi nhà mái tôn bị gió thổi tung, cửa kính vỡ từng mảng, vật dụng trong nhà phủ đầy bụi... Quanh các khu TĐC mỏi mắt mới thấy vài hộ dân bám trụ nhưng cũng trong cảnh thường xuyên vắng nhà.
Tương tự, tại các huyện Kon Plông, Sa Thầy, Đắk Hà... các khu TĐC cũng trong cảnh hoang vắng đến lạ thường. Trong vòng 5 năm qua, UBND huyện Tu Mơ Rông đã giải ngân gần 100 tỷ đồng để thực hiện dự án di dời 1.300 hộ dân thuộc 23 thôn, làng nằm trong vùng sạt lở nguy hiểm về nơi an toàn. Điều nghịch lí là hàng trăm căn nhà được dựng lên với đầy đủ các công trình phục vụ dân sinh nhưng nhiều làng TĐC người dân không chịu về ở hoặc chỉ lẻ tẻ vài ba hộ.
Cụ thể như khu TĐC làng Ba Khen - Long Tro, xã Văn Xuôi có tổng cộng 72 hộ dân nhưng hiện chỉ có 3 hộ dân đến sinh sống. Theo quan sát, cả khu TĐC rộng lớn chỉ lác đác người, nhiều ngôi nhà cửa mở toang, cỏ mọc um tùm vươn lên tận tường.
Chưa đáp ứng được kì vọng
Để tìm hiểu thông tin, chúng tôi đến làng cũ khu TĐC Kon Riêng, xã Đắk Choong, huyện Đắk Glei thì được nhiều người dân phản ánh, do khu tái định cư được xây trên đồi cao nên gió rất mạnh, lại rất dễ sạt lở vào mùa mưa. Theo người dân nơi đây, thì khu TĐC đã có 2 ngôi nhà bị sụp xuống vực…Dù được kỳ vọng sẽ được sinh sống nơi an toàn nhưng đến nay nhiều người dân lại tỏ ra lo ngại, nên cứ vào mùa sản xuất họ vẫn quay về làng cũ.
Ông A La, làng Ba Khen, xã Văn Xuôi, huyện Tu Mơ Rông lí giải rằng, nguyên nhân ông và những hộ dân khác vẫn ở lại làng cũ mà không chịu về khu TĐC là do xa nơi sản xuất, nhà được xây thấp nên rất nóng. Hơn nữa, giếng nước ở đây dân không sử dụng được do bị đục. “Lâu ngày bị bỏ hoang gây lãng phí nên mới đây cả khu tái định cư cũng bị chính quyền cắt điện luôn rồi” – ông La cho biết.
Theo ông Cao Minh Luyến, Phó Chủ tịch xã Văn Xuôi, huyện Tu Mơ Rông, người dân không đến ở có một phần lỗi của chính quyền do chưa quan tâm nhiều đến công tác vận động, tuyên truyền để bà con hiểu được chủ trương của Nhà nước. “Tôi mới đi vào làng cũ cùng trưởng thôn để vận động bà con cho con em mình về để đi học và mùa mưa bão đang tới gần” - ông Minh phân trần.
Trong khi đó, một lãnh đạo UBND huyện Tu Mơ Rông thừa nhận một số khu TĐC hiện nay đang bị vắng bóng người. Nguyên nhân một số khu TĐC khi xây dựng là do không phù hợp phong tục; người dân trước đây ở nhà sàn tre nứa, mái lợp tranh, chuồng trại chăn nuôi ở dưới sàn nhà.
Tính đến cuối năm 2014, tỉnh Kon Tum đã bố trí, sắp xếp ổn định cho 1.910 hộ với 8.284 nhân khẩu, đạt 83% tổng số hộ so với mục tiêu các dự án được phê duyệt. Nhưng hiện nay nhiều khu TĐC cứ xây xong rồi “đắp chiếu” thì liệu rằng hàng trăm tỷ đồng tiền ngân sách đầu tư có đạt được kết quả như kỳ vọng?
