TP.Hồ Chí Minh: Giới họa sĩ mơ một bảo tàng mỹ thuật
Lãnh đạo Hội Mỹ thuật TP HCM cùng nhiều họa sĩ đã nhiều lần kiến nghị nên có nhà bảo tàng mỹ thuật chuyên nghiệp cho TP HCM. Nhưng, gần 20 năm qua, mong muốn đó vẫn chưa thành hiện thực.
Nhà bảo tàng mỹ thuật TP HCM trên đường Phó Đức Chính.
Theo họa sĩ Uyên Huy- Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP HCM, nhiều năm trước ông đã kiến nghị với lãnh đạo thành phố về kế hoạch xây dựng nhà bảo tàng chuyên nghiệp cho TP HCM. Tiếp đó, ông và một số họa sĩ nhiều lần kiến nghị các cấp về việc xây nhà bảo tàng chuyên nghiệp cho mỹ thuật phía Nam, nhưng đến nay vẫn chưa có động tĩnh gì.
“Có lần, một lãnh đạo UBND TP HCM nói với tôi là đã quy hoạch nhà bảo tàng mỹ thuật ở khu đô thị mới Thủ Thiêm, quận 2, và đã thuê nước ngoài vẽ thiết kế, nhưng sau đó thấy bản thiết kế quy mô nhỏ quá nên bỏ. Việc thiết kế là do mình đưa ý tưởng, đưa mẫu cho họ vẽ; nếu nhỏ thì vẽ lại chứ sao lại bỏ không tiến hành? Có lẽ do kinh phí để xây dựng bảo tàng mỹ thuật chuyên nghiệp quá tốn kém, một mình TP HCM không lo nổi mà phải có sự hỗ trợ kinh phí từ Trung ương” - ông Uyên Huy đặt câu hỏi.
Trên thực tế, tại TP HCM cũng có Nhà Bảo tàng Mỹ thuật ở đường Phó Đức Chính, quận I. Nhưng theo ông Uyên Huy, họa sĩ Nguyễn Xuân Đông (nguyên Phó Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP HCM) cùng nhiều họa sĩ khác, thì nhà bảo tàng đó không đúng quy chuẩn của nhà bảo tàng mỹ thuật chuyên nghiệp.
Theo họ, nhà bảo tàng này là sự tận dụng lại từ khu nhà kiến trúc có từ thời Pháp nên công năng, chức năng không phù hợp với một nhà bảo tàng mỹ thuật chuyên nghiệp. Đó là không gian chật hẹp chưa phù hợp với việc trưng bày tranh; hệ thống trang thiết bị, như: hệ thống chiếu sáng, phòng lạnh… để trưng bày và bảo quản tranh và tác phẩm điêu khắc hầu như không có… Hiện nay, nhà bảo tàng này cũng xuống cấp. Không có phòng lạnh và phòng lớn để tổ chức hội thảo về mỹ thuật…
“Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM hiện nay không có chức năng phù hợp, tranh phải treo ở hành lang không đủ ánh sáng và không gian cho người xem vì chật chội, vướng víu. Nhiệt độ nóng bức ngột ngạt gây khó chịu và không thể bảo quản tranh nên dễ hư hỏng, xuống cấp. Khi tác phẩm mỹ thuật bị hư hỏng thì việc khắc phục rất tốn kém. Hiện đang có hàng ngàn tác phẩm và chúng tôi đang rất lo lắng về độ bền cho nó vì việc bảo quản không được chú trọng, không có thiết bị chuyên dụng. Bảo tàng mỹ thuật phải đồng bộ, có tính chuyên nghiệp, đặc thù. TP.HCM là trung tâm nghệ thuật của Việt Nam, nhưng chưa có nơi lưu trữ các tác phẩm nghệ thuật để bảo tồn và kích thích cho việc sáng tạo. Do đó, nên cần có nhà bảo tàng mới để đáp ứng yêu cầu đó”- họa sĩ Nguyễn Xuân Đông, chia sẻ.
Phòng triển lãm tại Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM.
Theo nhiều họa sĩ, việc xây dựng bảo tàng này sẽ mang lại nhiều lợi ích như giúp bảo tồn phát huy giá trị văn hóa- nghệ thuật, thu hút và phát triển du lịch, quảng bá lịch sử văn hóa- nghệ thuật, tạo kinh phí cho nghệ sĩ trẻ sáng tác... Khi có bảo tàng này, sẽ sưu tập các tác phẩm mỹ thuật có chất lượng, các sáng tác mới của nghệ sĩ trẻ… để vừa bảo tồn vừa kích thích sáng tạo cho nghệ sĩ, thu hút du khách. Bảo tàng cần hướng đến tính ứng dụng cao từ đó giá trị bảo tàng sẽ lan tỏa.
Theo Tiến sĩ lịch sử và phê bình mỹ thuật - họa sĩ Đoàn Minh Ngọc, những nước phát triển có rất nhiều bảo tàng mỹ thuật chuyên nghiệp lớn. Ngay ở Paris, thủ đô cuả Pháp đã có hàng chục bảo tàng lớn.
“Các bảo tàng mỹ thuật chuyên nghiệp được xây dựng thiết kế theo đúng công năng của nó, như phòng ốc, trang thiết bị đều chuyên nghiệp. Riêng hành lang đã rộng 5-6m, có hệ thống bảo quản chuyên dụng… Nguồn thu của các bảo tàng chủ yếu từ việc sưu tầm tranh nổi tiếng, bán sản phẩm lưu niệm có in các phiên bản tranh nổi tiếng, tổ chức triển lãm, liên kết các trường dạy mỹ thuật... Hệ thống bảo tàng của họ có rất ít người, trong khi bảo tàng mỹ thuật ở TP HCM có tới hàng chục người” - TS Đoàn Minh Ngọc nói.
Theo họa sĩ Uyên Huy, Chính phủ cũng đã có định hướng xây nhà bảo tàng mỹ thuật chuyên nghiệp trong bản Quy hoạch nghệ thuật Việt Nam từ nay đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Tuy nhiên, việc thực hiện vẫn chưa thấy có tín hiệu.
Ông Nguyễn Xuân Đông cho rằng, nếu xây bảo tàng mỹ thuật chuyên nghiệp thì Hội Mỹ thuật nên kiến nghị UBND TP HCM có địa điểm thỏa đáng, đặt ở vị trí nào, diện tích quy mô ra sao, nên có sự kết hợp giữa hội này với Hội Kiến trúc sư TP HCM trong vấn đề xây nhà bảo tàng này…
Họa sĩ Uyên Huy đề xuất UBND TP HCM nên có quy hoạch thành lập khu văn hóa liên hợp đặt ở khu Thủ Thiêm, gồm nhiều hạng mục, trong đó có bảo tàng mỹ thuật.
