Hết nhiệm kỳ, không hết trách nhiệm
“Sự suy thoái về đạo đức, lối sống dẫn đến tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, nhũng nhiễu dân của một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên hiện đang diễn ra rất nghiêm trọng”. Lời cảnh báo này hiện vẫn đang được minh chứng với những cán bộ cụ thể, có địa chỉ rõ ràng. Điều đó đang làm cho nhân dân bất bình, lo lắng, bởi đó là nhân tố kìm hãm bước tiến của công cuộc đổi mới và tạo ra những nguy cơ bất ổn.
Câu chuyện lùm xùm về một nữ phó trưởng phòng xông vào trụ sở UBND tỉnh Trà Vinh đập xe ông Chủ tịch UBND tỉnh này không chỉ xôn xao trong năm 2013 mà còn kéo dài tới tận hôm nay. Mặc dù Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh khi đó dứt khoát phủ nhận việc mình có “quan hệ” với bà nữ phó trưởng phòng, nhưng sau khi về hưu, ông cựu chủ tịch lại không hề có ý định che giấu mối quan hệ này nữa.
Vài tháng nay, người dân thành phố Vĩnh Long (giáp ranh Trà Vinh) lại xôn xao khi thấy ông này thường xuyên chở bà phó trưởng phòng đến một công trình xây dựng quán nhậu rất lớn ở địa phương. Địa điểm này trước đây là Hội quán Bia Sài Gòn, được hai người mua lại và đầu tư mới khoảng 15 tỷ đồng, theo dư luận địa phương.
Từng không ít người đã cảnh báo về hiện tượng “hoàng hôn nhiệm kỳ” của các quan chức trong giai đoạn cuối của quá trình công tác.
Cho đến nay “bản quyền” của khái niệm “hoàng hôn nhiệm kỳ” được coi thuộc về ông Lê Như Tiến- Đại biểu Quốc hội khóa XIII, nguyên văn như sau: “Một số quan chức nhà nước thường tăng tốc tham nhũng cả về tần suất và cường độ vào thời điểm hoàng hôn nhiệm kỳ, chạy đua nước rút để thực hiện những chuyến tàu vét cuối cùng”. Trong đó có những thủ đoạn vừa tinh vi vừa thô bạo nhằm hợp thức hóa tài sản nhà nước thành tài sản nhà mình, bất động sản của công thành bất động sản của tư và đề bạt, bổ nhiệm không bình thường hàng loạt cán bộ, công chức thân hữu...
Hiện tượng “hoàng hôn nhiệm kỳ” thực ra có bản chất từ căn bệnh “tư duy nhiệm kỳ” vốn gắn liền với quan chức tha hóa, thiếu trách nhiệm, cơ hội, chỉ lo lắng tới lợi ích cá nhân. “Tư duy nhiệm kỳ” đã đẻ ra kiểu suy nghĩ thấy lợi cho mình thì mới làm, thấy khó thì tránh, chỉ thấy quyền và lợi ích cá nhân, không thấy trách nhiệm và bổn phận công vụ.
Trên diễn đàn Quốc hội từng có một cán bộ đầu ngành trả lời chất vấn rằng “câu trả lời tôi xin dành cho người kế nhiệm”, vì vị này sắp về hưu. Những vụ đại kỳ án, vụ án thế kỷ, xuyên thế kỷ gây oan sai cho người vô tội, để rồi đến khi khắc phục hậu quả thì Nhà nước tốn hàng tỷ đồng bồi thường, còn những người gây ra hậu quả thì chả thấy đâu, vì nhiệm kỳ đã qua từ lâu. Chẳng hiểu sao, từ lâu đã tồn tại cái suy nghĩ “hết nhiệm kỳ, hết trách nhiệm”.
Do vậy, xã hội từng chứng kiến không ít cảnh một số cựu quan chức hành xử theo kiểu “hết nhiệm kỳ, hết trách nhiệm” như ông cựu Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh, vừa nói tới ở trên. Đáng buồn là kiểu hành xử này nay không còn hiếm nữa. Chúng ta đã từng nghe nói về vụ cựu Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Truyền vừa nghỉ hưu xong đã vội vàng xây dựng cơ ngơi nguy nga tráng lệ, chễm chệ ngự trị giữa vùng nông thôn còn khó khăn thiếu thốn gây phản cảm.
Hay gần đây vụ đang làm “nóng” dư luận là khối tài sản khủng của ông Hoàng Sỹ Bình- nguyên Giám đốc Sở Y tế Thanh Hóa, sau khi nghỉ chức Giám đốc Sở thì đã tiến hành động thổ xây dựng một biệt thự “khủng” tại vị trí đắc địa có tới 3 mặt tiền. Ngôi biệt thự tới 4 tầng, cao ngất ngưởng, bề thế. Ngoài ra ông cựu quan chức địa phương này còn một danh sách dài dằng dặc những bất động sản ở vị trí “vàng”.
Đáng nói là trong giai đoạn “hoàng hôn nhiệm kỳ”, từ năm 2009 - 2015, ông Bình đã qua mặt Chủ tịch UBND tỉnh ban hành các quyết định, văn bản tuyển dụng sai trái, không đúng thẩm quyền để các đơn vị của ngành tuyển dụng nhiều lần, với số lượng lớn hơn 3.700 lao động hợp đồng không xác định thời hạn và có thời hạn.
Vụ việc ông Vũ Huy Hoàng (cựu Bộ trưởng Bộ Công thương) và ông Trịnh Xuân Thanh (cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang) rùm beng mới đây, cũng khiến dư luận phải đặt ra nhiều nghi vấn về việc phải chăng cứ tới thời điểm “hoàng hôn nhiệm kỳ” là xuất hiện “bình minh lợi ích”? Và chính tư duy “hết nhiệm kỳ, hết trách nhiệm” đã khiến cho không ít cán bộ, quan chức ngang nhiên tăng tốc, tăng cường tham nhũng, vi phạm pháp luật?
Rõ ràng “tư duy nhiệm kỳ” là một trong những nguyên nhân nảy sinh lợi ích nhóm, vị kỷ, vụ lợi, chủ nghĩa cá nhân, là rào cản kìm hãm sự phát triển xã hội. Bao giờ xóa bỏ được “tư duy nhiệm kỳ” thì Nhà nước mới có một đội ngũ công chức lãnh đạo trong sạch, tận tâm, tận tụy, thực sự là công bộc của nhân dân.
Không ít người đã cảnh báo về hiện tượng “hoàng hôn nhiệm kỳ” của các quan chức trong giai đoạn cuối của quá trình công tác, thường tăng tốc tham nhũng cả về tần suất và cường độ, chạy nước rút để thực hiện những chuyến tàu vét cuối cùng. Hiện tượng “hoàng hôn nhiệm kỳ” có bản chất từ căn bệnh “tư duy nhiệm kỳ” vốn gắn liền với các quan chức tha hóa, thiếu trách nhiệm, cơ hội, chỉ lo lắng tới lợi ích cá nhân. “Tư duy nhiệm kỳ” đã đẻ ra kiểu suy nghĩ thấy lợi cho mình thì mới làm, thấy khó thì tránh, chỉ thấy quyền và lợi ích cá nhân, không thấy trách nhiệm và bổn phận công vụ. Chẳng hiểu sao, từ lâu đã tồn tại cái suy nghĩ “hết nhiệm kỳ, hết trách nhiệm”. Nhưng tới nay, phải nói lại rằng: hết nhiệm kỳ, không hết trách nhiệm.
